Yeni Deprem Yönetmeliği 2018 Güçlendirme

[teknoadam]

Saygideger idecad calisanlari ve kullanicilari.size kafama takilan bir soruyu paylasmak istiyorum. Tecrubelerinizden faydalanmak istiyorum.
Tbdy2018 de tablod 3.4 de mevcut binalar icin ŞGDT olarak tasarim ve degerlendirme yapacaksin diyor. Yalniz bolum 15 i actigimde tasarim genel kurallar da mevcut yapilari dogrusal veya dogrusal olmayan performans analizine tabi tutabilirsiniz diyor. Bu konu hakkinda gorusleriniz nelerdir bir anlam karmasasi hissettim. 2. Sorum ise
-- ben mesela bir binami şgdt ye gore analiz yapmak istedim. Ilk olarak depremsiz bir sekilde binanin kendi agirligino tasiyacagi bir sekilde lineer analiz yaptiktan sonra ayrica mevcuttaki donatilarimi da girdikten sonra projemi kaydedip gerekli mantomu veya g. Perdemi attiktan sonra nonlineer analize gecsem daha mantikli olmaz mi? Boylelikle mevcut binami dayanima gore tasarlamis oldum ayrica guclendirme perdelerimi attiktan sonra da sekil degistirmeye gore analizimi yapmis oldum

 

[İsmail Hakkı BESLER]

Re: Tbdy2018 guclendirme

Oncelikle ekte resmini paylastigim kitabi edinin.

 

[teknoadam]

O kitabi 1 ay omce aldim ismail bey o kitapta yukkarda yazdigim seylerden dolayi isin icinden cikamadim. Hatta prof. Dr nuray beye aynen soyle sordum. "Nuray bey tablo 3.4 de sgtd degerlendirme yapin diyor ama bolum 15 de dogrusal veya dogrusal olmayan analiz yapabilirsiniz diyor" dedim o da "sen lineer analizden nonlineer analizi cekeceksin "dedi. O yuzden yukarida soedugum 2. Sorudaki gibi mi analiz yontemini secmem gerekir diye aklimda soru isareti kaldi

 

[İsmail Hakkı BESLER]

I - Yeni bir yapı tasarlıyorsanız aşağıdaki yapılarda sadece dayanıma göre hesap yapabilirsiniz :

A) BKS=2 ve BKS=3 için Hn<=70 m ile 105 m yükseklilkteki yapılar
Konutlar, işyerleri, oteller, alışveriş merkezleri, spor tesisleri, sinama tiyatro konser solanu sınıfındaki binalar için DTS ye (Deprem tasarım sınıfı) bağlıolarak 70 m ile 105 m yuksekliğe kadar yapılarda şekil değiştirmeye göre hesap yapmak gerekmez.

B) BKS=1 için Hn<=42 m ile 56 m yüksekliklerdeki yapılar
Hastaneler, dispanserler, sağlık ocakları, itfaiye bina ve tesisleri, okullar, yurt ve yatakhane sınıfındaki binalar için DTS'ye bağlı olarak, 42 m ile 56 m yüksekliğe kadar yapılarda şekil değiştirmeye göre hesap yapmak gerekmez.

Bu yapılar dışındaki yapılarda ve BYS=1 olan yapılarda dayanıma göre hesap ile birlikte şekil değiştirmeye göre hesap yapmak zorunludur.

II - Daha onceden yapılmış güçlendirilecek yapılar için kurallar Yönetmelik 15. bölüm e göre:

A) 15.5.3 Doğrusal hesap yöntemlerinin uygulama sınırları
Bu madede doğrusal performans analizinin hangi koşullarda yapılacağı açıklanıyor. Doğrusal performans analizi 2007 yönetmeliğinde de var olan bir hesap yöntemidir. Bu koşullara uyan yapılarda nonlineer hesap yapmanız gerekmez

B) Doğrusal olmayan hesap yontemlerinin uygulama sınırları Deprem yönetmeliği 5.6 Maddesinde ayrıntısıyla açıklanıyor.
15.5.3 te açıklanan koşullara uymayan güçlendirme yapılacak yapılarda nonlinner hesap yapmak zorunludur.

 

[instinst]

teşekkürler

 

[suatyy]

Sayın Teknoadam,
yurt dışında olmam ve saat farkı sebebi ile kısaca yazacağım. Haftaya Türkiyeye döndüğümde daha detaylı yazarım isterseniz.
Tablo 3.4 e göre tüm mevcut durum analizi ve güçlendirmelerde ŞGDT ye göre analiz isteniyor. Ancak 15. bölümde yukarıda yazılan şartları da sağlaması durumunda doğrusal analiz imkanı var. Bu durumda da yine ŞGDT ye göre analiz yapılıyor ancak Non-linear analiz yapmadan linear analiz ile yine bölüm 15 ek A da tarif edilen şekilde kat ötelemeleri ve dönmelerden plastik dönmeler ve yerdeğiştirmiş dönmeler hesaplanabiliyor. Nuray Hocanın kasteddiği budur. Buradan da yine geometri ile betonarme elemanların dış yüzeylerindeki uzamalar bulunuyor. Hesaplanan uzamalar yine bölüm 5 de ve 15 de verilen limit uzama değerleri ile kontrol ediliyor. Bunlara ilave olarak yine kesmeler kontrol ediliyor.
Ancak doğrusal hesap kriterleri yorumlara çok açık. Çünkü kiriş EKO ların tespit etmek mümkün değildir bir mevcut yapıda. Bu suistimallere yol açabilir veya direk doğrusal olmayan analizlere zorlanılabilir.

 

[teknoadam]

cevap için teşekkürler. açıkçası ben analiz programlarında nasıl bir yol izleyeceğiz onu tam anlayamadım. mesela diyelimdi binanın mevcut donatılarını bilmiyoruz. ilk başta depremsiz analiz yapıp binanın kendi ağırlığını taşıyacak şekilde donatı atıyorduk ardından yeni malzemeleri yani güçlendirme veya manto ihtiyacını karşıladıktan sonra bu kez normal bina değerlerini girip analiz yapardık. şimdi yeni yönetmenlikte tablo3.4 de şgdt diyor bölüm 15 de de doğrusal yapabilme imkanından bahsediyor. o zaman benim de aklıma şu geldi. ben binamı ilk başta linnet analiz yöntemiyle hesaplarım gerekli donatıları yerleştiririm. ardından ihtiyaç duyulan manto ve g. perdelerimi modelime koyup bunları da yeni eleman olarak gösterdikten sonra bu sefer hesap yöntemimi nonlineer seçip nonlineer e göre bina performans hedefimin sağlayıp sağlamadığına bakarım. nuray hocamın anlattıklarını ben bu şekilde anladım acaba yanlış mı anladım kafama takılan buydu

 

[suatyy]

Sayın Teknoadam,
Bu sorunuza hiçbir hoca cevap veremez, vermez. Nedeni ise mevcut yapının donatısının tespiti için izah ettiğiniz yöntemi uygulamanız doğru değildir. öncelikle mevcut durum analizi veya güçlendirme yapılacak yapını beton, donatı, zemin, yük bilgilerinin tespit edilmesi gereklidir. Mevcut bir yapı için yeni yapı gibi tasarım yapmak ve donatı atmak doğru bir hareket olmaz malesef. Mevcut donatıların sıyırma, röntgen gibi yöntemler ile belirlenmesi ve yapıya tek tek girilmesi gerekiyor. Eski yapılarda genellikle yönetmeliklerden daha az donatı bulunur. 1975 yönetmeliğinde bile minimum kolon donatı oranı 0.08 idi. 1998 de bu oran 0.01'e çıktı. Halbuki eski yapılarda karşımıza 0.004-0.07 arası donatı ile karşılaşıyoruz. Perdelerde durum daha vahim oluyor.
Yeni yapı tasarımı yapmak mevcut yönetmeliklere göre donatı atmak anlamına gelir. Bu sizi yapı performansı belirlemede ve dolayı ile güçlendirmede yanlışa götürür.
Yeni yönetmelikteki ŞDGT de değil sadece donatı oranı, donatının yerleşimi bile sonucu etkiler.
Sonuç olarak ben size analiz ile mevcut yapı donatısı tespiti öneremem. Bundan sonrası hakkında sorularınız var ise memnuniyet ile yanıtlayabilirim.

 

[teknoadam]

ilginiz için teşekkür ederim. sanırım bir konuda yanlış anlaşıldım ben onu örnek olarak varsayım üzerine yaptım. eski deprem yönetmenliğinde bölüm 7, yeni d. y. de bölüm 15 de kiriş veya kolonlardan kaç adet sıyırma yapacağımızı ve geri kalan elemanların kaçında donatı tarama cihazıla donatıları tespit edeceğimizi yazar. yeni yönetmenlikte zannedersem paspayı sıyırma sayısı düşürüldü bir nebze. benim demek istediğim sahadan her zaman tam bir veri elde edemeyiz. bu sınırlı veriler ışığında binamızın donatılarını manuel olarak gireriz. ama bizim sahada bulamadığımız donatılar konusunda da programın verdiği donatıları kullanmak zorunda kalıyoruz. mesela mesnet donatılarında her kirişte tabiki kırım yapıp veya tarama yapıp tespit etmiyoruz bunun için bu programın verdiği donatıları kullanıyoruz o da kendi ağırlığı altında taşıyacağı şekilde yapıyoruz. açıkçası benim bildiğim bu şekilde yapılıyor. ve benim esas olarak bilmek istediğim ben binamı ön tasarım olarak lineer analiz yapıp ardından nonlineer analiz ile bitirebilir miyim. mesela tablo 3.4 de b tablosunda dd2 deprem düzeyinde ön tasarım olarak dgt yapın diyor. ardından şgdt ile tasarım yapın demesi gibi.

 

[suatyy]

Sayın Teknoadam,
kirişler konusunda haklısınız. Zaten bir önceki yanıtımda kirişlerin EKO'sunu tespit etmek mümkün değildir demekteki kastım bu idi. Kirişler için kiriş alt orta bölgesinden yapılan sıyırma veya röntgen ile donatı tespiti mümkün değildir. Sadece bir fikir verir. Burada genelde yapılan minimum donatı kabul etmek ve düşey yükü taşıyacak şekilde de (kirişlerde düşey yük kaynaklı bir hasar tespit edilmemiş ise) mesnetleri artırmaktır. Bu şu an idestatikte yapılabilen bir seçenek. Sanırım 9 versiyonda da bu seçeneğin aktif kalacağını düşünüyorum çünkü faydalı bir uygulama.
Ancak kolonlar ve perdeler için aynı şeyi söyleyemem. Tespit gereklidir. En kötü bir ön inceleme gibi birşey yapılıyor ise minimum donatı (zamanının minimumu) alınabilir. Ancak hiçbir şekilde 2007 yönetmeliğine veya 2018 yönetmeliğine göre yeni tasarım yapılarak donatı atılmasını doğru bulmuyorum. Yanlışa götürür.

 

[MScivil]

Suat bey merhaba,
EKO hesabı ile ilgili aklıma takılan bir konuyu ararken bu forumu gördüm.
Hem TBDY 2018 hem de IdeCAD'in hesap mantığı açısından EKO hesabının kesitin hangi noktasında yapıldığını sormak isterim.
EKO=Kesit momenti / kesit moment kapasitesi
Kesit moment kapasitesi, kolonlar için (eksenel kuvvet değiştiği için) alt ve üst noktada farklıdır. Yine hesaplanan moment de kesit boyunca değişir.
Kiriş için eksenel kuvvet söz konusu olmasa da, kesitteki hesap momentinin kesit boyunca değişmesi ve açıklık/mesnet donatılarının farklı olması nedeniyle (donatıları tespit edebildiğimizi farzederek) EKO değeri kolon ve kirişlerin farklı noktalarında farklı bulunacaktır.

Mantık olarak kritik kesitte denilebilir fakat moment ve moment kapasitesinin ikisi birden değiştiği bir durumda hangi noktanın kritik olacağı kestirilemeyebilir diye düşünüyorum
Sonuç olarak Doğrusal analizde EKO kontrolü yapılırken kesitin hangi noktasında hesaplanması gerektiği çok açık değil gibime geliyor
Yorumlarınızı bekliyorum
Teşekkürler

 

[Oğuzcan HADİM]

Merhaba;

Eko hesabı ile ilgili sorunuzu yanıtlamak isterim. Programda sonlu eleman çözümü kullanılmaktadır. Herhangi bir kolon, kiriş girildiğinde bunlar çubuk sonlu eleman, döşeme veya perde girildiğinde kabuk sonlu elemanlar tanımlanmaktadır. Biz şimdi çubuk sonlu elemanlardan bahsedelim EKO kontrolü için. EKO bildiğiniz gibi Etki/Kapasite oranıdır. TBDY de performans değerlendirmesi için eleman uçlarındaki mafsalların sonuçlarına göre yapılmaktadır. Bu nedenle performans analizi yapılırken mafsalların oluşabileceği noktalar yani elemanların iki ucu dikkate alınır. Plastik mafsal oluşabilecek iki uçun da ayrı ayrı donatı durumlarına iç kuvvet durumlarına bakılarak en olumsuz durum raporlarda gösterilmektedir. Eko kirişlerin farklı bölgelerinde donatıların ve kuvvetlerin farklı olması sebebi ile farklı değerler alacaktır. Ancak bu değerlerin bütün hepsi bütün kombinasyonlara göre hesaplanıp tasarım veya performans o duruma göre verilmektedir. Kirişlerde ek olarak üst alt donatı farklılığından ötürü farklı yönlerdeki kapasite değişikliği de dikkate alınmaktadır.
Bu durum yalnızca performans analizi için geçerlidir. DGT yaklaşımında yukarıda söylediğiniz (açıklık mesnet donatı farklılığı, normal kuvvet farklılığı) tüm kesit için dikkate alınmalıdır ve alınmaktadır. Burada çubuk sonlu elemanlar parçalara ayrılır ve istasyonlara ayrılır. Her bir istasyonda donatı durumu ve iç kuvvet durumu farklılık gösterir bu nedenle bütün istasyonlarda kontrol yapılmaktadır. Yani bir kolon elemanının 7 adet istasyonu var ise bu kolonda 7 aynı noktadaki iç kuvvetler ve donatılar bütün kombinasyonlara göre değerlendirilir. 7 noktada donatı durumu eksenel kuvvet ve iki eksenli eğilme durumu farklılık gösterdiğinden her bir istasyon için farklı sonuçlar hesaplanıp en olumsuz duruma göre tasarım yapılmaktadır.

Saygılarımla...

 

[MScivil]

Cevabınız için teşekkürler yeterince aydınlatıcı oldu. Yani IdeCAD olması gereken tüm kombinasyonları dikkate alıyor.
Özetle performans hesabı için kolonlarda, her iki doğrultuda (X-Y) altta ve üstte olmak üzere en az 4 EKO,
kirişlerde ise yine her iki doğrultuda ve iki yönde olmak üzere açıklık ve 2 mesnette hesaplanırsa toplam (en az) 2 doğrultu x 2 Yön x 3 kesit = 12 EKO hesaplanır gibi anlıyorum.

Yönetmeliğin doğrusal hesap yöntemi uygulama sınırlarında (15.5.3.1) belirtilen düşey elemanların kesme kuvveti ile ölçeklendirilmiş EKO ortalaması ve Kirişlerin ortalama EKO değerlerinin belirlenmesinde en kritik EKO'ların dikkate alınması gerekir sanırım.
Herhangi bir kesitin kapasitesinin çok üstünde bir etki alması o kesit için en kritik durum olduğu düşünülürse her bir eleman için hesaplanan bu 4 veya 12 EKO'nun en büyüğünü mü dikkate almalıyız?
Teşekkürler

 

[Oğuzcan HADİM]

Merhaba;

EKO değerlerine bakılırken ilgili yöndeki depreme göre dikkate almak gerekiyor. Örneğin X yönündeki kirişler dikkate alınırken G+0,3Q+Ex ve G+0,3Q-Ex depremlerinden oluşan etkilere göre EKO değerinin hesaplanması gerekiyor. Diğer yöndeki kirişler içinse diğer yöndeki deprem etkileri dikkate alınır. Kolonlar için bu durum söz konusu değil çünkü üç boyutlu bir etkileşim eğrisi olduğundan kapasiteleri N-M2-M3 durumuna göre çıkartılır.
Diğer bir deyişle G+0,3Q+Ex için X yönünde Kesme kuvveti için 2 eğilme momenti için 2 olmak üzere 4 EKO değeri vardır. Bu eko değerleri ilgili yöndeki donatıların da dikkate alınması ile oluşur (kirişlerin alt üst donatı farkı gibi). Her kombinasyon için farklı EKO değerleri çıkacağından bu sonuçların hepsi ayrı ayrı incelenmektedir.

Bir örnek daha verecek olursam, kolonların farklı yönlerinde farklı kesme dayanımları olabilir. (Kayma alanı, etriye kol sayısı gibi farklılıklardan ötürü...) Burada da ilgili yöndeki ilgili Kesme kuvveti ve kesme kapasitesi dikkate alınmaktadır.

Saygılarımla...

 

[Abdullah uzun]

Merhaba, 15.5.3 maddesinin c-d-e bendlerinde belirtilen sınır değerler yapıya güçlendirme yapıldıktan sonra oluşması durumunda da geçerli midir. çalıştığım projede böyle bir durum oluştu.

 

[suatyy]

Merhaba, 15.5.3 maddesinin c-d-e bendlerinde belirtilen sınır değerler yapıya güçlendirme yapıldıktan sonra oluşması durumunda da geçerli midir. çalıştığım projede böyle bir durum oluştu.

Aslında her durumda dogrusal analiz yapma koşuludur. Yani güçlendirme öncesi veya sonrası once bu kontrol yapılır. Sağlıyor ise dogrusal yöntem kullanılabilir. Sağlamıyor ise dogrusal olmayan yönteme geçilir.

SM-G973F cihazımdan Tapatalk kullanılarak gönderildi