Merhaba rijit bodrum katlı binaların analiz aşamaları hakkında merak ettiğim bir konu var. Rijit bodrum katlı bir projemiz var ve 4 analiz aşamamız var. Muhakkak bu 4 aşama için ayrı ayrı analiz almamız şart mı?
Hayır değil. Burada her aşama için ayrı ayrı analiz yapmak gerekiyor ama bütün aşamaları baştan aşağıya yapmak gerekmiyor.
Gönderdiğiniz görsel, ideCAD tarafından önerilen yöntem, analiz ve boyutlandırma süresini azaltmak için dört aşamalı bir yaklaşımdır. Bu durumda bu aşamaları yalnızca bir öneri olarak belirttik. İsterseniz doğrudan 4. aşamadan da başlayabilirsiniz. Ancak 4. aşama hem yarı rijit diyafram hem de iki aşamalı analiz olduğundan analiz süresi biraz uzamaktadır. Bu sebeple bodrum kat veya rijit bodrum çözümünü etkilemeyecek bir kontrolün optimizasyonu için 4. aşama analizi kullanırsanız vakit kaybedebilirsiniz. Bu sebeple daha hızlı analiz yapmak için 1. aşamayı uygulayabilirsiniz.
4. aşama için tek bir analiz yapmak yeterlidir. ideCAD Statik iki yükleme durumlu hesap yöntemi seçildiği takdirde tüm analiz durumları otomatik olarak yapar.
Yani 1. Aşama için analiz aldık ve 1. Aşama açıklaması; ''Bu aşamada bodrum kat ve temel için optimizasyon yapılmaz.'' gereği bodrum kat ve temel ile ilgili hatalara müdahale etmeden diğer hataları çözümleyip sırasıyla diğer aşamalara ve ilgili aşamanın yönlendirmesi sonucu hataları giderip analizi bitirecek miyiz?
Burada "bodrum ve temel için optimizasyon yapılmaz" da bir öneri aslında. 1. aşama için bodrum ve temeli ilgilendirmeyen elemanların yeterlilik durumunu kontrol edebilirsiniz. Burada diğer aşamalar için de bu sonuçlar çok çok yakın çıkacaktır. İlk aşama için de tüm hataları giderebilirsiniz. Ancak 4. aşamaya geldiğinizde temel için farklı sonuçlar almak mümkün. Bu sebeple böyle bir öneri var.
Diyelim ki ilk 3 aşamada bütün hataları giderdik 4. Aşamaya geldik ve ''Bu aşamada bodrum kat döşeme ve kirişleri için optimizasyonlar yapılır." yönlendirmesi gereği zemin veya üst katlarda çıkabilecek hatalara müdahale etmeden sadece bodrum kat döşeme ve kirişleri için optimizasyonlar yapıp öylece bırakacak mıyız?
Bu aşamada tüm yapı için optimizasyon yapabilirsiniz. İlk aşamalarda optimizasyonunu yaparsanız bu aşamayı daha hızlı geçersiniz. Aslında bu aşamaların yazılma amacı da bu hızlı sonuca ulaşma çabası. TBDY içerisinde bu türden bir analiz kuralı silsilesi bulunmuyor. Bodrum katlı elemanlarda hem iki aşamalı hem de tek aşamalı hesap yöntemi kabul edilmektedir.
4. Aşamada da hatalar çözüldü hiç hata kalmadı, tekrar 1. Aşamaya veya diğer aşamalara dönüp kontrol yapmaya gerek var mı yoksa 4. Aşama sonunda alınan analiz sonuçları bizim nihai sonuçlarımız mı olur?
Tekrar birinci aşamaya dönmeye ihtiyaç yok. TBDY koşullarının sağlanması durumunda her analiz yöntemi kabul edilebilir.
Seçenekler ve daha detaylı bir açıklamayı aşağıya ekliyorum.
TBDY 2018 kapsamında rijit bodrumlu binaların analizi, ideCAD Statik yazılımında tek analiz aşamasında gerçekleştirilebilir. Kullanıcı, 4.3.6.2'ye uygun
tek yükleme durumlu hesap yöntemini ya da 4.8.5.1– 4.8.5.2 - 4.8.5.3 maddelerine uygun
iki yükleme durumlu hesap yöntemini seçerek işlem yapabilir. Tüm analiz seçenekleri tek bir analiz komutu ile modellenebilir; bu durum projelendirme sürecini kolaylaştırır ve hızlandırır.
ideCAD Statik programında rijit bodrumlu binalar analiz edilirken,
ayrı ayrı analizlere gerek kalmaksızın, aşağıdaki iki yöntemden biriyle analiz yapılabilir:
- Tek Yükleme Durumlu Hesap Yöntemi (TBDY 2018 Madde 4.3.6.2)
- İki Yükleme Durumlu Hesap Yöntemi (TBDY 2018 Madde 4.8.5.1, 4.8.5.2, 4.8.5.3)
Bu yöntemler yazılım içerisinde
tek analiz aşamasında tanımlanabilir; gerekli yükleme durumları
ayrı ayrı belirtilerek aynı analiz sürecinde birlikte çözülebilir.
TBDY 2018, rijit bodrumlu binalarda modal analiz yöntemi kullanıldığında aşağıdaki iki yöntemden birini önermektedir:
- 4.3.6.2: Tek yükleme durumlu hesap yöntemi, daha hızlı analiz sağlar.
- 4.8.5 (b): İki yükleme durumlu hesap yöntemi (4.8.5.1–3’e göre), daha karmaşık ama gerçekçi bir çözüm sunar.
Yarı rijit diyafram + iki yükleme durumu yöntemi, daha detaylı ve
gerçekçi sonuçlar sunar ama analiz süresi uzundur.
Rijit diyafram + tek yükleme durumu yöntemi, daha hızlı analiz sağlar ama daha genel bir yaklaşımdır. Sonuç olarak:
“TBDY’nin tüm koşulları sağlandığı sürece, hangi yöntemin kullanılacağı mühendis inisiyatifindedir.”
Aşağıdaki resimde iki yükleme durumlu ve tek yükleme durumlu hesap yöntemi seçimleri, ekdışmerkezlik etkisinin hangi yöntemle dikkate alınacağı, diyafram tipinin seçimlerinin bulunduğu yerleri işaretledim.
ideCAD Statik yazılımı içerisinde rijit bodrumlu yapıların TBDY 2018’e uygun şekilde modellenmesi ve analiz edilmesi sürecinde, kullanıcıya analiz yöntemi, diyafram tipi ve dışmerkezlik etkisi gibi önemli parametreleri belirleme imkânı sunulmaktadır. Analiz Ayarları penceresinde, bodrumlu binalar için modal hesap yöntemi olarak iki farklı seçenek yer almaktadır.
- Bunlardan ilki, TBDY 2018 Madde 4.8.5.1, 4.8.5.2 ve 4.8.5.3’e uygun olarak tanımlanan iki yükleme durumlu hesap yöntemidir. Bu yöntemde, zemin üstü ve bodrum kat yapısal davranışı ayrı ayrı değerlendirilerek daha detaylı ve gerçekçi analiz sonuçları elde edilir.
- İkinci seçenek ise TBDY 2018 Madde 4.3.6.2’ye dayanan tek yükleme durumlu hesap yöntemidir; bu yaklaşımda yapı bütün olarak modellenir ve analiz süresi kısaltılır.
Diyafram modelleme yöntemi olarak kullanıcılar, rijit diyafram (tam rijit) veya yarı rijit diyafram seçeneklerinden birini tercih edebilir.
- Tam rijit diyafram modeli, döşemelerin düzlem içi şekildeğiştirme yapmadığı varsayımı ile analiz yapar. Bu nedenle analiz süresi daha kısadır.
- Yarı rijit diyafram modeli döşeme düzlem içinrijitliğini hesaba katarak daha gerçekçi bir sistem davranışı elde edilmesini sağlar. Bu kapsamda, döşeme tasarımında deprem etkilerini ve düzlem içi kuvvetleri dikkate alan alt seçenekler de aktif hale getirilebilir.
Ek olarak, dışmerkezlik etkilerinin analize dâhil edilme yöntemi kullanıcı tarafından statik ya da dinamik olarak belirlenebilir.
Statik dışmerkezlik yöntemi, sabit bir eksantriklik oranının uygulanması esasına dayanırken;
dinamik yöntem, eksantrikliği analiz sırasında doğrudan hesaba katarak daha hassas sonuçlar sunar. Yarı rijit diyafram kullanılan sistemlerde, dışmerkezlik modeli döşeme ile birlikte oluştuğu için ayrı bir eksantriklik tanımı yapılmadan doğrudan analiz sürecine dâhil edilir.
Tüm bu seçenekler, ideCAD Statik’te analiz ve tasarım sürecinin doğruluk ve hız dengesine göre mühendis tarafından belirlenmesini sağlar. Projenin karmaşıklığına, simetrisine ve performans beklentilerine göre bu parametreler optimize edilerek analiz süreci şekillendirilmelidir.
Saygılarımla...
