Temel'de Eğer negatif gerilme çıkmış ise, bunun anlamı şudur ; bu negatif çıkan bölgede temel yukarıya doğru deplasman yapmaya çalışıyor ve yaylar da bu deplasmana direniyorlar ve negatif gerilme çıkıyor ve bunun sonucunda da pozitif gerilme çıkan alanlarda gerçekte olması gerekenden daha az pozitif gerilme çıkıyor. Gerçekte böyle bir durum oluşmaz ve zemin yayları da bu deplasmana karşı koyamaz.
Ben böyle bir durum ile karşılaşınca şöyle yaparım.
Negatif gerilme çıkan alanlarda yatak katsayısı çarpanını küçük bir değer yaparak hesabı tekrarlarım ve tekrar bakarım negatif gerilme var mı diye eğer hala varsa tekrar bu negatif çıkan alanlarda da yatak katsayısı çarpanına müdahale eder ve tekrar bakarım. Önerdiğim yöntem bu sınırlarda kalmak üzere nonlinner hesap yapmadan da güvenle kullanılabilir.
Daha önce yaptığım aşağıdaki açıklamada olduğu gibi benim projelerde yaptığım ardışık nonlinner yöntemi kullanmadan da güvenle tasarım yapabilirsiniz.
Aşağıda önerdiğim yöntem nonlineer temel çözüm yöntemimi uygulamadan temelinizin durumunu değerlendirmenizi sağlar.
"Negatif zemin gerilmesinin çıktığı kombinasyonda maksimum pozitif gerilme değeri , zemin taşıma gücünün yarısı veya daha azı ise negatif gerilme ile uğraşmanıza gerek yoktur.
Ayrıca (negatif gerilmelerin çıktığı alan/toplam radye alanı) <0.20 gene uğraşmanıza gerek yok.
Bu verdiğim değerler çok kabaca değerlerdir. Negatif gerilmeler mühendis tarafından gözden geçirilerek değerlendirmelidir.
Düşey yüklemeden dolay zemin gerilmeleri anormal asimetrik değilse negatif gerilmeyi hiç dikkate almayabilirsiniz.
Eğer düşey yükler anormal asimetrik gerilme yaratıyorsa , önce yapınızın taşıyıcı sistemi simetrik dengeli ve doğru düzenlenerek düşey yükler açısından simetrik hale getirilmesi daha önemli bir mevzudur."
Bu yazdıklarım benim şahsi görüşüm değildir ve mühendislik biliminin temel yaklaşımlarından biridir.
Önerdiğim yöntem, temel hesapları nonlineer yapılmadığı sürece uygulanabilir bir yöntemdir. Ve sizi güvensiz tarafta bırakmayacak bir yaklaşımdır.
Eğer zemin gerilmeleri çok daha kesin bir yaklaşımla hesaplamak istenirse, temeli de işin içine katacak şekilde itme analizi yapılır ve zemin yayları nonlineer olarak alınabilir. (Bu olanak v10.82 de yoktur)
Yatak katsayısı çarpanına müdahale edilerek yapılan hesaplar bu bölgelerde pozitif gerilme çıkartan diğer yüklemeleri de etkileyeceğinden yapının tüm davranışını değiştirebilir. Bu yöntem ile sadece pozitif gerilmenin ne mertebede arttığını kontrol edebilirsiniz. Bu şekilde yapılan hesaplar nihai olarak proje çıktısı olarak kullanılmamalıdır. Fakat önerdiğim yaklaşık yöntem verdiğim sınırlarda kalıyorsa negatif gerilmeleri dikkate almayabilirsiniz.
Negatif gerilmeler çoğunlukla 0.9G içeren yüklemelerde oluşur. Bunun anlamı da yapı inşa halindeyken yani tam yüklenmemiş iken olan bir depremdeki yapı davranışını gösterir. Bu durumda hem ölü yüklerin 0.10'u yoktur hem de hareketli yük yoktur.
Ancak negatif gerilme G ve Q içeren deprem yüklemelerinde veya sadece düşey yüklerin olduğu yüklemede çıkıyorsa bu negatif gerilmeleri bertaraf edecek şekilde önlem almalısınız.
Yönetmelikte 0.9G yüklemesini de içeren tüm depremli kombinasyonlar ifadesi vardır, yani 0.9'lu yüklemeleri zemin taşıma gücünü kontrol ederken dikkate almayın demez. Ve ayrıca yönetmelikte negatif gerilmelerle ilgili bir öneri de bulunmamaktadır
