Son kullanıcı ve upgrade fiyat listeleri 15 Haziran 2025 tarihine kadar geçerlidir. Bu tarihten sonra yeni fiyatlar geçerli olacaktır.
V11'i Online Satın Alın
V10 Kilidinizi Online V11 Yapın

4.3.6.1 ve 4.3.6.2 Binaların Üst ve Alt Bölümlerinde Farklı R ve D Katsayılarının Kullanılması

Merhabalar. Başlıkta geçen maddelere göre madde 3.3.1 tanımına uygun bodrumlu sayılan binaların hesabında iç kuvvetler hesaplanırken, alt ve üst bölüm için sünek ve sünek olmayan şeklinde toplamda 4 çeşit deprem yükü azaltma katsayısı (Ra) kullanarak 4 farklı iç kuvvet elde ediyoruz ve bu iç kuvvetlerden en elverişsizleri dikkate alarak tasarım yapıyoruz doğru mudur ? Eğer yanlışsa doğrusunu öğrenmek, eğer doğruysa da programın "tek yükleme durumlu hesap yöntemi" seçeneği seçildiğinde bu yöntemi gerçekten de 4 farklı Ra değeriyle mi çözdüğünü söyleyebilir misiniz ? Umarım anlaşılır sorabilmişimdir. Teşekkürler.
 
Merhabalar. Başlıkta geçen maddelere göre madde 3.3.1 tanımına uygun bodrumlu sayılan binaların hesabında iç kuvvetler hesaplanırken, alt ve üst bölüm için sünek ve sünek olmayan şeklinde toplamda 4 çeşit deprem yükü azaltma katsayısı (Ra) kullanarak 4 farklı iç kuvvet elde ediyoruz ve bu iç kuvvetlerden en elverişsizleri dikkate alarak tasarım yapıyoruz doğru mudur ? Eğer yanlışsa doğrusunu öğrenmek, eğer doğruysa da programın "tek yükleme durumlu hesap yöntemi" seçeneği seçildiğinde bu yöntemi gerçekten de 4 farklı Ra değeriyle mi çözdüğünü söyleyebilir misiniz ? Umarım anlaşılır sorabilmişimdir. Teşekkürler.
Bu linki görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol.

Bu ve benzeri sorular için idecad bilgi bankasını kullanabilirsiniz
 
"tek yükleme durumlu hesap yöntemi" seçeneği seçildiğinde bu yöntemi gerçekten de 4 farklı Ra değeriyle mi çözdüğünü söyleyebilir misiniz
Evet

Sorumun net cevabını bulamadım hocam

Sorunuz gayet anlaşılır ve önemli bir noktaya temas ediyorsunuz. Şimdi adım adım açıklayalım:

1. TBDY 2018 Madde 3.3.1 ve R_a Katsayısı:

TBDY 2018 Madde 3.3.1, taşıyıcı sistemi farklı davranış sınıfında olan (örneğin, bodrumda sünek olmayan, üst yapıda sünek sistem kullanılan) binalarda, her bölüme uygun deprem yükü azaltma katsayısı (R veya R_a) kullanılarak analiz yapılmasını gerektirir.

2. 4 Farklı R_a ile Hesap Yapılması:

Evet, doğru anlamışsınız. Bodrumda sünek olmayan ve üst yapıda sünek sistem kullanılması halinde, her iki bölüm için hem X hem Y doğrultusunda ayrı ayrı değerlendirme yapılır. Böylece:
  • Alt bölüm + X yönü → Ra_alt_X
  • Alt bölüm + Y yönü → Ra_alt_Y
  • Üst bölüm + X yönü → Ra_üst_X
  • Üst bölüm + Y yönü → Ra_üst_Y
Toplamda 4 farklı yükleme kombinasyonu oluşur ve her biri için iç kuvvetler ayrı ayrı elde edilir.

3. ideCAD’de “Tek Yükleme Durumlu Hesap Yöntemi” Seçildiğinde:


ideCAD'de “Tek Yükleme Durumlu Hesap Yöntemi” seçeneği aktif olduğunda, program her bir yapı bölümü (üst ve bodrum) için uygun Ra değerlerini ayrı ayrı uygular ve otomatik olarak 4 farklı deprem yüklemesi oluşturur.

Bu yöntem, TBDY 2018’in farklı davranış özelliklerine sahip bölümlerdeki deprem etkilerinin dikkate alınmasına yönelik hükümleriyle tam uyumludur.

Sonuç olarak:
  • Evet, yaklaşımınız doğrudur.
  • “Tek yükleme durumlu hesap yöntemi” seçildiğinde program arka planda 4 farklı Ra ile çözüm yapar.
  • Tasarımda bu çözüm kombinasyonları arasında, bodrum kattaki elemanlar için Ra_alt, üst katlardaki elemanlar için Ra_üst kullanılarak tasarım yapılır.
Tek yükleme durumlu hesap yöntemi TBDY 4.8.5 (a) maddesinde belirtilen hesap yöntemidir. Bu yöntemde bodrum kat ve üst kat kütlelerinin ve rijitliklerinin tamamı gözönüne alınarak tek bir modal analiz yapılır. Daha sonra 4.3.6.2 'ne uygun olarak üst bölüm elemanlarının tasarımı R_üst - D_üst katsayılarına göre, alt bölüm yani bodrum kat bölümündeki elemanların tasarımı ile R_alt - D_alt katsayıları gözönüne alınarak hesap yapılır.

1747729788328.png

TBDY 4.3.6.2 maddesi de aşağıdaki gibidir.

1747729845004.png

Saygılarımla...
 
Hocam 4 farklı Ra değerini bir tık yanlış anlamışım sayenizde çok net anladım. 4 sayısı doğru tutmuş ama ben farklı deprem yönlerinden ziyade üst ve alt bölümün sünek ve rijit davranışlarına karşılık 4 adet, yönleri de dikkate alırsak 8 adet Ra kullanacağız anlamıştım oysaki
- ilgili deprem yönünde (örn x) üst ve alt bölümün "Sünek davranışa karşılık iç kuvvetleri" için 2 farklı ra ve yine üst ve alt bölümün "rijit davranışına karşılık iç kuvvetleri" içinse yeni bir ra değil de oluşan bu iç kuvvetlerin "tarif edildiği şekildeki" D katsayılarıyla çarpımı sonucu bulunuyor. Böylece iki yön için toplam 4 Ra kullanılıyor.

Bir de hocam verecek cevabı olmayanların cevap veremeyeceği bir düzenleme lazım site ayarlarında. Saygılarımla
 
Hocam 4 farklı Ra değerini bir tık yanlış anlamışım sayenizde çok net anladım. 4 sayısı doğru tutmuş ama ben farklı deprem yönlerinden ziyade üst ve alt bölümün sünek ve rijit davranışlarına karşılık 4 adet, yönleri de dikkate alırsak 8 adet Ra kullanacağız anlamıştım oysaki
- ilgili deprem yönünde (örn x) üst ve alt bölümün "Sünek davranışa karşılık iç kuvvetleri" için 2 farklı ra ve yine üst ve alt bölümün "rijit davranışına karşılık iç kuvvetleri" içinse yeni bir ra değil de oluşan bu iç kuvvetlerin "tarif edildiği şekildeki" D katsayılarıyla çarpımı sonucu bulunuyor. Böylece iki yön için toplam 4 Ra kullanılıyor.

Evet burada tüm elemanlar için sünek davranışa ilişkin iç kuvvetlerde Ra katsayısı, sünek olmayan davranışa ilişkin iç kuvvetlerde Ra katsayısına ilave olarak D katsayısı da kullanılıyor. Üst ve alt bölüm için de her bölümdeki elemanlar kendi Ra ve D katsayılarını kullanıyor.

İfadeniz genel olarak doğrudur, ancak açıklığı artırmak için şöyle daha açık ve teknik bir biçimde ifade edilebilir:
Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği (TBDY 2018) Madde 3.3.1’e göre bodrumlu binaların analizinde iç kuvvetler aşağıdaki şekilde belirlenir:

1. Bölümlerin Değerlendirme Şeması​

  • Bodrum Üstü (Üst Bölüm)
    • Sünek davranış: Sadece ilgili deprem doğrultusuna ait Ra,üst katsayısı kullanılır.
    • Sünek olmayan davranış: Aynı Ra,üst katsayısı ile hesaplanan iç kuvvetler, ilave olarak D,üst katsayısı ile büyütülür.
  • Bodrum Katları (Alt Bölüm)
    • Sünek davranış: Sadece ilgili deprem doğrultusuna ait Ra<sub>alt,dir</sub> katsayısı kullanılır.
    • Sünek olmayan davranış: Aynı Ra,alt katsayısı ile hesaplanan iç kuvvetler, ilave olarak D,alt katsayısı ile büyütülür.

2. Uygulama Akışı (Her Deprem Yönü İçin)​

  1. Sünek davranış
    • İlgili bölüm için Ra katsayısı ile iç kuvvetler ölçeklenir.
    • D katsayısı uygulanmaz.
  2. Sünek olmayan davranış
    • Aynı Ra katsayısı ile iç kuvvetler ölçeklendirilir,
    • Ardından o bölümün D katsayısı ile çarpılarak büyütülür.

3. Katkı Katsayıları Özeti​

BölümDavranış TürüKullanılan RaD Katsayısı Uygulaması
Bodrum ÜstüSünekRa,üstUygulanmaz
Bodrum ÜstüSünek OlmayanRa,üstİç kuvvetlere D,üst uygulanır
Bodrum KatlarıSünekRa,altUygulanmaz
Bodrum KatlarıSünek OlmayanRa,alt,dirİç kuvvetlere D,alt uygulanır


  • Her X ve Y doğrultusunda bu dört işlem yapılır.
  • Toplamda yapıda dört farklı Ra değeri (Ra,üst,X, Ra,alt,X , Ra,üst,Y , Ra,alt,Y ve iki set D katsayısı (üst ve alt için X, Y yönlerine göre) devreye girmiş olur.
Saygılarımla...
 
Merhaba güzel bir konuya değinmişsiniz öncelikle. Bende bu aralar bunun üzerine bazı araştırmalar yaptım sizlerle paylaşmak isterim ki doğrusunu öğrenebilelim.
1. TBDY 2018 Madde 3.3.1 ve R_a Katsayısı:

TBDY 2018 Madde 3.3.1, taşıyıcı sistemi farklı davranış sınıfında olan (örneğin, bodrumda sünek olmayan, üst yapıda sünek sistem kullanılan) binalarda, her bölüme uygun deprem yükü azaltma katsayısı (R veya R_a) kullanılarak analiz yapılmasını gerektirir.
Burada benim anladığım kadarıyla, bodrumlu binalarda üst ve alt yapı için sünek ve sünek olmayan davranışlara karşı iç kuvvetlerin hesabında kullanılacak R ve D katsayıları için bazı kurallar belirlenmiş ancak pek açıklayıcı gelmediği için bana, yönetmelik el kitabındaki örneklerden birşeyler çıkartmaya çalıştım. Sonuç olarak net bir şekilde ifade etmem gerekirse, sünek davranış demek iç kuvvetlerin N, M, ve T kuvvetleri için geçerli, sünek olmayan davranış ise sadece V yani kesme kuvvetine karşılık gelen iç kuvvet anlamında kullanılıyor diye anladım. İdenin hesap raporlarında da bu şekilde tablolarda hesaplar yapıldığını gördüm.

Sonuç olarak, üst yapı için iç kuvvetlerde kesme kuvveti (V) hesabında D ile çarpılmış yüklemeler, eksenel (N), moment (M) ve burulma (T) hesaplarında ise D ile çarpılmadan hesap yapılacak. Alt yapı için ise yine aynı şekilde V için D ile çarpılarak hesap yapılacaktır.

Burada R katsayısı zaten bodrumlu binalarda üst ve alt için ayrı ayrı tanımlanarak bu iç kuvvetler elde ediliyor. Sonra da elde edilen bu iç kuvvetler D katsayısı ile yukarıdaki tarif ile hesaplanarak sonuçlar çıkıyor.

R ve D katsayıları sadece katın rijit olup olmamasına göre değil de hesaplanan iç kuvvetin sünek yada sünek olmayan davranışa karşı gelip gelmemesine göre de tanımlanıyor. Benim anladığım budur.
 

Ekli dosyalar

  • rd.png
    rd.png
    97.8 KB · Görüntüleme: 18
Merhabalar. Başlıkta geçen maddelere göre madde 3.3.1 tanımına uygun bodrumlu sayılan binaların hesabında iç kuvvetler hesaplanırken, alt ve üst bölüm için sünek ve sünek olmayan şeklinde toplamda 4 çeşit deprem yükü azaltma katsayısı (Ra) kullanarak 4 farklı iç kuvvet elde ediyoruz ve bu iç kuvvetlerden en elverişsizleri dikkate alarak tasarım yapıyoruz doğru mudur ? Eğer yanlışsa doğrusunu öğrenmek, eğer doğruysa da programın "tek yükleme durumlu hesap yöntemi" seçeneği seçildiğinde bu yöntemi gerçekten de 4 farklı Ra değeriyle mi çözdüğünü söyleyebilir misiniz ? Umarım anlaşılır sorabilmişimdir. Teşekkürler.
Aşağıdaki tabloda satır ve sütunların kesiştiği hücrede yazılan açıklama konuyu daha anlaşılır yapacaktır.

1747824802016.png
 
Sonuç olarak, üst yapı için iç kuvvetlerde kesme kuvveti (V) hesabında D ile çarpılmış yüklemeler, eksenel (N), moment (M) ve burulma (T) hesaplarında ise D ile çarpılmadan hesap yapılacak. Alt yapı için ise yine aynı şekilde V için D ile çarpılarak hesap yapılacaktır.

Burada R katsayısı zaten bodrumlu binalarda üst ve alt için ayrı ayrı tanımlanarak bu iç kuvvetler elde ediliyor. Sonra da elde edilen bu iç kuvvetler D katsayısı ile yukarıdaki tarif ile hesaplanarak sonuçlar çıkıyor.

R ve D katsayıları sadece katın rijit olup olmamasına göre değil de hesaplanan iç kuvvetin sünek yada sünek olmayan davranışa karşı gelip gelmemesine göre de tanımlanıyor. Benim anladığım budur.

Yorumunuzdaki tespit genel anlamda doğrudur, ancak bazı detayları biraz daha netleştirelim:

Sünek ve Sünek Olmayan Davranış:​

Sünek Davranış: Yapısal elemanların deprem sırasında plastik şekil değiştirme yaparak enerji yutma yeteneğine sahip oldukları durumdur. Yönetmelikte sünek davranışa karşı gelen iç kuvvetler olarak ifade edilen kuvvetler, genel olarak eksenel kuvvet (N), eğilme momenti (M) ve burulma momentidir (T). Bu kuvvetler için ayrı bir süneklik tanımlanmıştır.
  • Sünek Olmayan (Gevrek) Davranış: Elemanların plastik şekil değiştirmeye gidemediği, dolayısıyla enerji yutma kapasitesinin olmadığı durumdur. Bu durum, özellikle kesme kuvvetleri (V) için geçerlidir. Yapı elemanlarının kesme kuvvetlerine karşı gevrek davranış göstermesi nedeniyle, kesme kuvvetleri sünek olmayan iç kuvvet olarak ele alınır.

R ve D Katsayılarının Kullanımı:​

R ve D katsayıları, yönetmelikte aşağıdaki prensiplere göre kullanılır:
  • R katsayısı:
    R katsayısı, yapı sisteminin deprem enerjisini ne kadar etkin biçimde yutabileceğini (sünekliğini) temsil eder.
    • Bodrumlu binalarda üst bölüm (bodrum üstü) için üst taşıyıcı sisteme ait süneklik düzeyine göre (Rüst) seçilir.
    • Bodrum katlarında ise yönetmelik gereği sabit bir değer olan (Ralt/I)=2.5(R_{alt}/I) = 2.5 kullanılır. Bu değer bodrum katlarının rijit ve sınırlı sünek yapısını temsil eder.
  • D katsayısı:
    D katsayısı, sünek olmayan davranışın etkisini hesaplarda artırarak güvenli tarafta kalmayı sağlar. Özellikle kesme kuvvetleri (V) için kullanılır
    • Üst bölümde(bodrum üstü):
      • Sünek davranış iç kuvvetleri (N, M, T) D katsayısı ile çarpılmaz, doğrudan kullanılır.
      • Sünek olmayan iç kuvvet (kesme kuvvetleri V) ise hesaplanan değerlerin Düst katsayısı ile çarpılmasıyla bulunur.
      • Daha sonra, üst bölümün tüm iç kuvvetleri (hem sünek hem sünek olmayan kuvvetler), eşdeğer taban kesme kuvveti büyütme katsayısı ile artırılır.
    • Alt bölümde(bodrum katları):
      • Sünek davranış iç kuvvetleri (N, M, T), üst ve alt yükleme durumları sonucu oluşan iç kuvvetlerin toplamından doğrudan alınır.
      • Sünek olmayan iç kuvvetler (V) ise özel bir kombinasyonla hesaplanır:
        (2. Yu¨kleme durumu ic¸ kuvvetleri×Dalt)+(0.6×1. Yu¨kleme durumu alt bo¨lu¨m ic¸ kuvvetleri×Du¨st)(\text{2. Yükleme durumu iç kuvvetleri} \times D_{alt}) + (0.6 \times \text{1. Yükleme durumu alt bölüm iç kuvvetleri} \times D_{üst}

Özet:​

İç Kuvvet TipiÜst Bölüm İçin HesapAlt Bölüm İçin Hesap
N, M, TDoğrudan alınır (D katsayısı yoktur).İki yükleme durumundan elde edilen toplamdır.
Vİç kuvvetler Düst ile çarpılır.İç kuvvetler, özel kombinasyonla Dalt ve Düst ile çarpılarak hesaplanır.

  • R katsayısı ise bodrumlu binalarda üst ve alt bölümlerde sabit değil, farklı seçilerek yönetmelikteki tanımlamalara göre iç kuvvetleri belirlemek için kullanılır.

Sonuç olarak sizin ifade ettiğiniz genel anlayış doğrudur:​

  • Sünek davranış iç kuvvetleri (N, M, T) için D katsayısı kullanılmaz.
  • Sünek olmayan davranış iç kuvvetleri (V) için D katsayısı kullanılır.
  • R ve D katsayılarının kullanımı sadece katın rijit olması ile değil, iç kuvvetin sünek ya da sünek olmayan (gevrek) davranışına göre de belirlenir.

Yönetmeliğin mantığı tam olarak sizin anladığınız gibidir ve ideCAD hesap raporlarında da bu mantığa uygun tablolar yer almaktadır.
 
Kurumsal olarak yapılan bu açıklamalar bilgi bankasında yok mu? yoksa oraya da eklenmesi çok iyi olur. IdeYAPI Bilgi bankasına Referans verdiğimizde boş iş yapmış olmayalım.ilgili yere referans verdiğimizde programın ne yaptığı ile ilgili yeterli ve doyurucu açıklama yapıldığını varsayıyorum.
 
Hocam 4 farklı Ra değerini bir tık yanlış anlamışım sayenizde çok net anladım. 4 sayısı doğru tutmuş ama ben farklı deprem yönlerinden ziyade üst ve alt bölümün sünek ve rijit davranışlarına karşılık 4 adet, yönleri de dikkate alırsak 8 adet Ra kullanacağız anlamıştım oysaki
- ilgili deprem yönünde (örn x) üst ve alt bölümün "Sünek davranışa karşılık iç kuvvetleri" için 2 farklı ra ve yine üst ve alt bölümün "rijit davranışına karşılık iç kuvvetleri" içinse yeni bir ra değil de oluşan bu iç kuvvetlerin "tarif edildiği şekildeki" D katsayılarıyla çarpımı sonucu bulunuyor. Böylece iki yön için toplam 4 Ra kullanılıyor.

Bir de hocam verecek cevabı olmayanların cevap veremeyeceği bir düzenleme lazım site ayarlarında. Saygılarımla
Haklısınız ideyapı kurumsal linkini paylaşarak boş iş yapmışım, Kendime yasak koyuyorum.
 
Kurumsal olarak yapılan bu açıklamalar bilgi bankasında yok mu? yoksa oraya da eklenmesi çok iyi olur. IdeYAPI Bilgi bankasına Referans verdiğimizde boş iş yapmış olmayalım.ilgili yere referans verdiğimizde programın ne yaptığı ile ilgili yeterli ve doyurucu açıklama yapıldığını varsayıyorum.
Selam Şükrü,
Aynen dediğin gibi, aslında konu Bilgi Bankası’nda da var ama forumun interaktif ortamı çok daha farklı avantajlar sağlıyor bize. Kullanıcıların anında geri bildirimleri ve yorumları sayesinde hem içeriği sürekli geliştirebiliyoruz hem de SEO (arama motorları) açısından ciddi fayda elde ediyoruz. Bir nevi sürekli yaşayan ve gelişen içerik oluyor forumdaki başlıklar.
Bu konuyla ilgili, Bilgi Bankası’ndaki açıklamalar fazlasıyla yeterli olmasına rağmen, biz forumda bambaşka yeni bir şey deniyoruz: Bilgi bankasındaki mevcut içerikleri kullanarak, yapay zekâ destekli yanıtları oluşturma sürecini başlattık. Yani ileride bu sorulara daha hızlı ve otomatik olarak cevap verebilmeyi hedefliyoruz.
Bu konuda senin gibi kullanıcılarımızın fikirleri çok önemli, geri bildirimlerin bizim için çok değerli olacak.
Sevgiler,
İsmail
 
Ayrıca forum sorularına ileride nasıl otomatik cevap vereceğimizi göstermesi açısından senin sorduğun soruyu ChatGPT API' si kullanarak otomatik cevapllattirdim.

Aşağıda Noktası virgülüne dokunmadan ChatGPT AI Asistanı Yanıtını ekliyorum:
Kurumsal olarak yapılan bu açıklamalar bilgi bankasında yok mu? yoksa oraya da eklenmesi çok iyi olur. IdeYAPI Bilgi bankasına Referans verdiğimizde boş iş yapmış olmayalım.ilgili yere referans verdiğimizde programın ne yaptığı ile ilgili yeterli ve doyurucu açıklama yapıldığını varsayıyorum.
Merhaba Şükrü Bey,
Ben ideYAPI ekibiyle birlikte çalışmaya başlayan ChatGPT’yim.
Söylediğiniz gibi, aslında bu konu ideYAPI Bilgi Bankası'nda mevcut ve oldukça ayrıntılı anlatılmış durumda. Forumdaki sorulara yanıt verirken, Bilgi Bankası'ndaki içerikleri ve forumda ayni konuda daha önce sorulan sorulari temel alarak farklı bakış açılarıyla, bazen benim de desteğimle, cevaplar hazırlıyoruz.
Örneğin, sizin bahsettiğiniz sorunun cevabı tam olarak şu linkte var:
Bu linki görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol.

Buradaki amacımız, forumun etkileşim gücünü kullanarak hem kullanıcılarımızdan geri bildirim almak hem de SEO açısından içeriklerimizi daha görünür kılmak. Aynı bilgiyi farklı şekillerde ve farklı platformlarda sunarak, herkesin en uygun şekilde faydalanmasını istiyoruz.
İlerleyen süreçlerde, benim gibi yapay zekâ destekli sistemleri kullanarak bu yanıtları tamamen otomatik hale getirmeyi hedefliyoruz. Böylece kullanıcılarımız aradığı doğru ve zengin içeriğe çok daha hızlı ulaşabilecek.
Sizin değerli görüşleriniz ve geri bildirimleriniz bu süreçte çok kıymetli.
Teşekkür ederim!
ChatGPT AI Asistanı
 
Yorumunuzdaki tespit genel anlamda doğrudur, ancak bazı detayları biraz daha netleştirelim:

Sünek ve Sünek Olmayan Davranış:​

Sünek Davranış: Yapısal elemanların deprem sırasında plastik şekil değiştirme yaparak enerji yutma yeteneğine sahip oldukları durumdur. Yönetmelikte sünek davranışa karşı gelen iç kuvvetler olarak ifade edilen kuvvetler, genel olarak eksenel kuvvet (N), eğilme momenti (M) ve burulma momentidir (T). Bu kuvvetler için ayrı bir süneklik tanımlanmıştır.
  • Sünek Olmayan (Gevrek) Davranış: Elemanların plastik şekil değiştirmeye gidemediği, dolayısıyla enerji yutma kapasitesinin olmadığı durumdur. Bu durum, özellikle kesme kuvvetleri (V) için geçerlidir. Yapı elemanlarının kesme kuvvetlerine karşı gevrek davranış göstermesi nedeniyle, kesme kuvvetleri sünek olmayan iç kuvvet olarak ele alınır.

R ve D Katsayılarının Kullanımı:​

R ve D katsayıları, yönetmelikte aşağıdaki prensiplere göre kullanılır:
  • R katsayısı:
    R katsayısı, yapı sisteminin deprem enerjisini ne kadar etkin biçimde yutabileceğini (sünekliğini) temsil eder.
    • Bodrumlu binalarda üst bölüm (bodrum üstü) için üst taşıyıcı sisteme ait süneklik düzeyine göre (Rüst) seçilir.
    • Bodrum katlarında ise yönetmelik gereği sabit bir değer olan (Ralt/I)=2.5(R_{alt}/I) = 2.5 kullanılır. Bu değer bodrum katlarının rijit ve sınırlı sünek yapısını temsil eder.
  • D katsayısı:
    D katsayısı, sünek olmayan davranışın etkisini hesaplarda artırarak güvenli tarafta kalmayı sağlar. Özellikle kesme kuvvetleri (V) için kullanılır
    • Üst bölümde(bodrum üstü):
      • Sünek davranış iç kuvvetleri (N, M, T) D katsayısı ile çarpılmaz, doğrudan kullanılır.
      • Sünek olmayan iç kuvvet (kesme kuvvetleri V) ise hesaplanan değerlerin Düst katsayısı ile çarpılmasıyla bulunur.
      • Daha sonra, üst bölümün tüm iç kuvvetleri (hem sünek hem sünek olmayan kuvvetler), eşdeğer taban kesme kuvveti büyütme katsayısı ile artırılır.
    • Alt bölümde(bodrum katları):
      • Sünek davranış iç kuvvetleri (N, M, T), üst ve alt yükleme durumları sonucu oluşan iç kuvvetlerin toplamından doğrudan alınır.
      • Sünek olmayan iç kuvvetler (V) ise özel bir kombinasyonla hesaplanır:
        (2. Yu¨kleme durumu ic¸ kuvvetleri×Dalt)+(0.6×1. Yu¨kleme durumu alt bo¨lu¨m ic¸ kuvvetleri×Du¨st)(\text{2. Yükleme durumu iç kuvvetleri} \times D_{alt}) + (0.6 \times \text{1. Yükleme durumu alt bölüm iç kuvvetleri} \times D_{üst}

Özet:​

İç Kuvvet TipiÜst Bölüm İçin HesapAlt Bölüm İçin Hesap
N, M, TDoğrudan alınır (D katsayısı yoktur).İki yükleme durumundan elde edilen toplamdır.
Vİç kuvvetler Düst ile çarpılır.İç kuvvetler, özel kombinasyonla Dalt ve Düst ile çarpılarak hesaplanır.

  • R katsayısı ise bodrumlu binalarda üst ve alt bölümlerde sabit değil, farklı seçilerek yönetmelikteki tanımlamalara göre iç kuvvetleri belirlemek için kullanılır.

Sonuç olarak sizin ifade ettiğiniz genel anlayış doğrudur:​

  • Sünek davranış iç kuvvetleri (N, M, T) için D katsayısı kullanılmaz.
  • Sünek olmayan davranış iç kuvvetleri (V) için D katsayısı kullanılır.
  • R ve D katsayılarının kullanımı sadece katın rijit olması ile değil, iç kuvvetin sünek ya da sünek olmayan (gevrek) davranışına göre de belirlenir.

Yönetmeliğin mantığı tam olarak sizin anladığınız gibidir ve ideCAD hesap raporlarında da bu mantığa uygun tablolar yer almaktadır.
İsmail Hakkı bey çok güzel ve detaylı bir açıklama olmuş elinize sağlık. Ben ideyapı bilgi bankasında bu bilgilerin olduğunu biliyorum ama birazda forum sitesinin aktifliğini kullanarak konuyu araştıran yada emin olamayan (ben gibi :)) kişilere netlik kazanması ve daha açıklayıcı olması açısından yorum yapmıştım. Teşekkürler.
 
Haklısınız ideyapı kurumsal linkini paylaşarak boş iş yapmışım, Kendime yasak koyuyorum.
Abi diyorum ki, sana doyurucu gelen açıklama bana gelmedi kaldı ki burda ben başka bir detayı daha farklı bir kullanıcının ilave sorusu sayesinde öğrenmiş oldum. Yani idacad bu platformu kullanıcılar birbirine link atıp bilgi bankasına yönlendirsin diye koymamış nitekim ben size ordaki bilgilerden net anlamadığımı da ifade ettim buna rağmen açıklayıcı bir yazı yazmak ya da sessizce adminlerin yanıtını izlemek yerine ben başka nasıl anlatılır bilemiyorum diyorsunuz. Bilemiyorsanız seyredin başkaları versin diyorum ben de
 
  • Daha sonra, üst bölümün tüm iç kuvvetleri (hem sünek hem sünek olmayan kuvvetler), eşdeğer taban kesme kuvveti büyütme katsayısı ile artırılır.
modal hesapta bulunan taban kesme kuvveti,
"4.8.4.2 – 3.3.1’de verilen tanıma göre dıştan rijit perdelerle çevrelenen bodrumların bulunduğu binalarda eşdeğer taban kesme kuvveti büyütme katsayısı, sadece binanın bodrum katlarının üstündeki üst bölüm için hesaplanacaktır. "
maddesine istinaden bu iç kuvvetleri, ancak madde 4.8.4.1'deki koşullar oluşursa büyütüyoruz doğru mu hocam ?

1747904180383.png

  • Alt bölümde(bodrum katları):
    • Sünek davranış iç kuvvetleri (N, M, T), üst ve alt yükleme durumları sonucu oluşan iç kuvvetlerin toplamından doğrudan alınır.

burada kast ettiğiniz şey, sünek davranışa esas iç kuvvetler 4.3.6.1-c maddesinde verilen formül ile yapılan analiz sonucu elde ettiğimiz değerlerin zarfı (en elverişsizi) şeklinde elde edilmesi mi hocam ? yanlışım varsa düzeltin lütfen.

1747904212282.png
 
modal hesapta bulunan taban kesme kuvveti,
"4.8.4.2 – 3.3.1’de verilen tanıma göre dıştan rijit perdelerle çevrelenen bodrumların bulunduğu binalarda eşdeğer taban kesme kuvveti büyütme katsayısı, sadece binanın bodrum katlarının üstündeki üst bölüm için hesaplanacaktır. "
maddesine istinaden bu iç kuvvetleri, ancak madde 4.8.4.1'deki koşullar oluşursa büyütüyoruz doğru mu hocam ?
Evet, ifade ettiğiniz yorum doğrudur. TBDY 2018'in ilgili maddelerine göre:
  • Madde 4.8.4.2'ye göre dıştan rijit perdelerle çevrelenen bodrum katların bulunduğu binalarda, eşdeğer taban kesme kuvveti büyütme katsayısı (β katsayısı), yalnızca binanın üst bölümü (bodrum üstü) için hesaplanmaktadır.
    • Binanın taşıyıcı sisteminin düzenli olması,
    • Mod birleştirme yöntemi ile hesaplanan toplam taban kesme kuvvetinin, eşdeğer deprem yükü yöntemiyle hesaplanan taban kesme kuvvetinin belli bir oranının altında kalması (yani mod birleştirme yöntemiyle bulunan taban kesme kuvvetinin eşdeğer deprem yükü yöntemine göre hesaplanan taban kesme kuvvetinin %90’ından daha küçük olması) durumudur.
Bu şartlar sağlanmadığı takdirde büyütme işlemi yapılmasına gerek yoktur. Yani ifade ettiğiniz gibi, Madde 4.8.4.2’nin uygulanması, Madde 4.8.4.1'de belirtilen koşulların gerçekleşmesine bağlıdır.
Dolayısıyla yorumunuz doğru ve yönetmelikle uyumludur.


burada kast ettiğiniz şey, sünek davranışa esas iç kuvvetler 4.3.6.1-c maddesinde verilen formül ile yapılan analiz sonucu elde ettiğimiz değerlerin zarfı (en elverişsizi) şeklinde elde edilmesi mi hocam ? yanlışım varsa düzeltin lütfen.
İsmail Hakkı Besler'in belirttiği ifade doğru ve sizin yorumunuz da doğrudur. Biraz daha açarak netleştireyim:

TBDY 2018 Madde 4.3.6.1-c'ye göre;

  • Alt bölümde (bodrum katları) sünek davranışa ilişkin iç kuvvetler (N, M, T), yapı için uygulanan yükleme durumlarından (üst ve alt bölümlere ayrı ayrı uygulanan yüklemelerden elde edilen iç kuvvetler) elde edilen sonuçların toplamı ile doğrudan belirlenir.
  • Bu noktada, alt bölümün sünek davranışına esas iç kuvvetler, üst bölümün ve alt bölümün ayrı ayrı analiz edilerek elde edilen iç kuvvetlerin toplamının zarfı (en elverişsiz durumu) alınarak bulunur. Yani tasarımda kullanılacak iç kuvvetler; üst bölüm yüklemesi ve alt bölüm yüklemesi sonucu bulunan iç kuvvetlerin her durum için en elverişsiz değerlerinin kombinasyonu olacaktır.
yorumunuz tamamen doğrudur ve yönetmelikteki maddeyle örtüşmektedir.

Saygılarımla
idecad ChatGPT AI Asistanı
 
Geri
Üst