Boğaziçi üniversitesi, kandilli rasathanesi çalışma Raporu

[Oğuzcan HADİM]

Boğaziçi üniversitesi, kandilli rasathanesinde yapılan bir çalışmayı paylaşmak isterim. Burada ivme kayıtlarının yatay elastik tasarım spektrumu ile olan ilişkisi başta olmak üzere çeşitli ivme kayıtlarının spektrum eğrileri, pga değerleri ve karşılaştırmalar bulunmaktadır.

 

[barissoyler]

Oğuzcan Bey bizim yönetmelik bu hali ile yeterli mi sizce spektrum istatistik verilere göre oluşturuluyor diye biliyorum tekrar revize edilirmi sizce grafikler ?

 

[miralay]

Rapordan bir uyarı :
"The recordings included herewith can not be reached at AFAD website as of 09.02.2023. Data may be under revision or the site overloaded. The data and thus the plots presented are subject to change."

Bir şeyler dönüyor dur bakalım...

 

[Oğuzcan HADİM]

Oğuzcan Bey bizim yönetmelik bu hali ile yeterli mi sizce spektrum istatistik verilere göre oluşturuluyor diye biliyorum tekrar revize edilirmi sizce grafikler ?

Merhaba,

TBDY 'nin bu konuda gayet yeterli olduğunu düşünüyorum. Deprem ivmeleri çok büyük bu tartışılmaz bir gerçek. Ancak depreme dayanıklı bina tasarımı felsefesi deprem şiddetine göre değil maksimum yer değiştirme değerine göre yapılır. Burada eşit yerdeğiştirme kuralı isimli bir kural kıstas alınır. Performans analizlerinde de deprem performans noktasının belirlenmesinde bu varsayım kullanılır. Bu kural esnek bir taşıyıcı sistemin bir deprem etkisi altında doğrusal şekildeğiştmesi ve doğrusal olmayan şekildeğiştirmesi'nin eşit olduğu varsayımı yapar. Yapının bu yatay deplasmana gelebilecek düzeyde sünek olması gerekiyor ki TBDY şartlarına uysun. işte bu yatay yerdeğiştirme değeri TBDY 'de aslında yatay elastik tasarım spektrumu ile veriliyor.


Bu durumu aşağıdaki grafikte kırmızı nokta ile gösterdim. Bu nokta yatay elastik tasarım spektrumunda öngörülen maksimum yerdeğiştirme. Ancak spektrum eğrisi ile verilen bu yerdeğiştirme binanın kapasitesi değildir. Deprem ivmesinden kaynaklanan maksimum yerdeğiştirmedir ve bu değer Kontrollü hasar performans düzeyini sağlayan bir yerdeğiştirme değeridir. Bir yapının bu noktaya erişebilmesi için yeterli sünekliğe sahip olması gerekiyor.



Eğer bu değerler aşılır ise yapıdaki hasar miktarı artar. Spektrum eğrisi ile öngörülen maksimum yerdeğiştirme değeri hasar durumu olarak aşağıda kırmızı ile işaretlediğim noktaya yakın bir yerlere denk geliyor. Bu durumda yapı yeterince sünek ise ivme değerinin aşması binanın göçmesine değil yalnızca ileri hasar bölgesine geçmesini sağlaması gerekiyor. Bu nonlineer bir hesap olduğundan ivme değerinin iki katına çıkması şekildeğiştirmeyi iki katına çıkartmaz. Daha düşük miktarlarda şekildeğiştirme artar ki ivme kayıtlarının spektrum eğrileri alınırsa bu rahatlıkla görülür.



Burada kişisel fikrim yeterli süneklik sağlanmadığından binalarda ciddi göçmeler olduğu yönünde. Elbette yönetmelikte dikkate alınan ivmelere bir güncelleme gelme ihtimali var. Ama ne olursa olsun yapıların o süneklikleri sağlaması gerektiğini düşünüyorum. Depreme dayanıklı yapı tasarımı gelen kuvvet/ dayanım oranı gibi değil de şekildeğiştirme bazlı düşünmek gerekiyor. Bu şekildeğiştirmelerin de oluşabilmesi için gevrek göçmelere özellikle önlem almak gerekiyor ki TBDY Bölüm 7 'nin büyük bir çoğunluğu bu prensip üzerinedir. Bunu yanında yapısal anlamda sünekliğin sağlanması için de moment çerçeveleri ve perdeli sistemlerin doğru uygulanması oldukça önemli. TBDY 'de yapılan güncellemenin temel dayanağı bu ki ŞGDT diye bir tasarım felsefesini buraya taşıdı. Bu normalde her daim depreme dayanıklı yapı tasarımı felsefesiydi ancak yönetmelikte iyice açığa kavuştu.

Saygılarımla...

 

[barissoyler]

teşekküürler