Hakan Şahin
Administrator
Konu:
Doğrusal performans analizi ve güçlendirme olanaklarına ilişkin kullanım kılavuzu
Program:
ideCAD Statik
Sürüm:
6.x, 7.x
1- Mevcut yapı materyallerinin düzenlenmesi
2- Bina modelinin oluşturulması
a- Kolonlar
b- Kirişler
c- Perdeler
3- Donatıların düzenlenmesi
a- Kiriş donatılarını düzenlenmesi
b- Kolon donatılarını düzenlenmesi
c- Perde donatılarını düzenlenmesi
4- Analiz
5- Performans Analizi Ayarlarının Düzenlenmesi
6- Doğrusal Performans Analizi Raporları
7- Mevcut Yapının Güçlendirilmesi
a- Kolonların mantolanması
b- Güçlendirme perdesi tanımlanmak
c- Kirişlerin Güçlendirilmesi
8- Eklenen Güçlendirme Elemanlarının Donatılandırılması
9- Güçlendirilmiş Yapının Performans Analizi
10- Çizimlerin Hazırlanması
a- Kolon aplikasyon planı
b- Kolon düşey açılımları
c- Perde detayları
Mevcut yapı materyallerinin düzenlenmesi
Programda performans analizini yapacağınız yapının beton basınç dayanımı ve çelik sınıfını yapı ağacındaki materyaller klasöründen belirleyebilirsiniz.
Mevcut betonarme malzemenin tanımını yapmak için;
-> Yapısal Ağaç görünümünde bulunan Materyaller klasörünü açın.
-> Mevcut olan materyale müdahale etmek için materyal üzerinde farenin sağ tuşuna basın ve açılan menüden Özellikler satırına tıklayın.
-> Statik Materyal Özellikleri diyalogu açılacaktır.
-> Beton karakteristik basınç dayanımını ve donatı akma gerilmelerini mevcut proje verilerinize göre düzenleyin.
Beton karakteristik basınç dayanımı satırında varsayılan olarak 20 görünecektir. Bu değer beton olarak C20 sınıfını tanımlamaktadır. Gerekirse listeden başka bir seçim yapın ya da liste olmayan bir değere sahipseniz o değeri yazın. Seçtiğiniz beton tipine göre beton karakteristik çekme dayanımı, k1 sabiti, elastisite ve kayma modülleri otomatik olarak değişecektir.
Donatı sınıfını, Eğilme donatısı akma gerilmesi satırında seçin. Örneğin 420 değeri S420 sınıfını tanımlamaktadır. Gerekirse listeden başka bir seçim yapın ya da liste olmayan bir değere sahipseniz o değeri yazın.
Bina modelinin oluşturulması
Yapının modellenmesinde izlenecek yöntem, yeni bir bina modelinin oluşturulması ile aynı mantıktadır. Yapı elemanları bazında değişmesi gereken hususlar olabilir. Aşağıda sırasıyla bu hususlar açıklanmıştır:
Kolonlar
Mevcut yapınızın kolonlarında yerinde yapılan inceleme sonucu tespit edilen donatı korozyonu ve bindirme boyları ile ilgili olumsuzlukları Kolon Ayarlarında, Statik/Betonarme sekmesi altındaki Donatı korozyonu çarpanı ve Yetersiz kenetlenme boyu akma gerilmesi çarpanı sütunlarına müdahale ederek düzenleyebilirsiniz.
Donatı korozyonu çarpanı: Yapı performans analizinde kullanılan bir orandır. Bu satıra yazılan oranla, deprem yönetmeliğinde belirtilen korozyon şartlarına maruz kalmış mevcut yapılarda, donatılarda oluşan yıpranma, yapının performans hesabında dikkate alınabilir. Bu satırda tanımlanan değer, elemanların mevcut donatı alanlarıyla çarpılır ve çarpım sonucunda bulunan değer donatı alanı olarak dikkate alınır.
YeniAlan=çarpan*MevcutAlan
Yetersiz kenetlenme boyu akma gerilmesi çarpanı: Elemanların çelik akma gerilmesini azaltmak için kullanılır. Bu satıra girilen değer, elemanın çelik akma değeri ile çarpılır.
YeniÇelikAkmaDeğeri=çarpan*MevcutÇelikAkmaDeğeri
Ayrıca mevcut kolonlarınızın etriye düzenlemelerine ilişkin durumları Kolon Ayarları/Mantolama sekmesinde yer alan Alt uçta etriye sıklaştırması var ve Üst uçta etriye sıklaştırması var satırlarına müdahale ederek düzenleyebilirsiniz. İncelenen yapıya ait söz konusu kolonda etriye sıklaştırması var ise seçenek işaretlenir. Yoksa işaretlenmez.
Kirişler
Mevcut yapınızın kirişlerinde yerinde yapılan inceleme sonucu tespit edilen donatı korozyonu ve bindirme boyları ile ilgili olumsuzlukları Kiriş Ayarlarında, Çatlamış kesit/Korozyon sekmesi altındaki Donatı korozyonu çarpanı ve Yetersiz kenetlenme boyu akma gerilmesi çarpanı sütunlarına müdahale ederek düzenleyebilirsiniz.
Ayrıca mevcut kirişlerinizin etriye düzenlemelerine ilişkin durumları yine aynı yerde bulunan Sağ uçta etriye sıklaştırması var ve Sol uçta etriye sıklaştırması var satırlarına müdahale ederek düzenleyebilirsiniz.
Donatı korozyonu çarpanı: Yapı performans analizinde kullanılan bir orandır. Bu satıra yazılan oranla, deprem yönetmeliğinde belirtilen korozyon şartlarına maruz kalmış mevcut yapılarda, donatılarda oluşan yıpranma, yapının performans hesabında dikkate alınabilir. Bu satırda tanımlanan değer, elemanların mevcut donatı alanlarıyla çarpılır ve çarpım sonucunda bulunan değer donatı alanı olarak dikkate alınır.
YeniMevcutAlan=çarpan*MevcutAlan
Yetersiz bindirme ve kenetlenme çarpanı: Yapı performans analizinde kullanılan bir orandır. Mevcut yapılar için kullanılır. Deprem yönetmeliğinde tanımlanan yetersiz bindirme ve kenetlenme olan elemanların çelik akma gerilmesini azaltmak için kullanılır. Bu satıra girilen değer, elemanın çelik akma değeri ile çarpılır.
YeniFyk=çarpan*MevcutFyk
Sol uçta etriye sıklaştırması var: Güçlendirme projelerinde performans analiz için gerekli bir bilgidir. İncelenen yapıya ait söz konusu kirişin sol ucunda etriye sıklaştırması var ise işaretlenir. Yoksa işaretlenmez.
Sağ uçta etriye sıklaştırması var: Güçlendirme projelerinde performans analiz için gerekli bir bilgidir. İncelenen yapıya ait söz konusu kirişi sağ ucunda etriye sıklaştırması var ise işaretlenir. Yoksa işaretlenmez.
Perdeler
Mevcut yapınızın perdelerinde yerinde yapılan inceleme sonucu tespit edilen donatı korozyonu ve bindirme boyları ile ilgili olumsuzlukları Perde Ayarlarında, Statik/Betonarme sekmesi altındaki Donatı korozyonu çarpanı ve Yetersiz kenetlenme boyu akma gerilmesi çarpanı sütunlarına müdahale ederek düzenleyebilirsiniz.
Ayrıca mevcut perdelerinizin etriye düzenlemelerine ilişkin durumları yine aynı yerde bulunan Alt uçta etriye sıklaştırması var ve Üst uçta etriye sıklaştırması var satırlarına müdahale ederek düzenleyebilirsiniz. İncelenen yapıya ait söz konusu perdede etriye sıklaştırması var ise seçenek işaretlenir. Yoksa işaretlenmez.
Alt uçta etriye sıklaştırması var: Güçlendirme projeleri için doğrusal performans analizinde dikkate alınacak bir seçenektir. Mevcut elemanda alt uçta etriye sıklaştırması yapılmışsa bu seçenek işaretlenir.
Üst uçta etriye sıklaştırması var: Güçlendirme projeleri için doğrusal performans analizinde dikkate alınacak bir seçenektir. Mevcut elemanda alt uçta etriye sıklaştırması yapılmışsa bu seçenek işaretlenir.
Donatı korozyonu çarpanı: Yapı performans analizinde kullanılan bir orandır. Bu satıra yazılan oranla, deprem yönetmeliğinde belirtilen korozyon şartlarına maruz kalmış mevcut yapılarda, donatılarda oluşan yıpranma, yapının performans hesabında dikkate alınabilir. Bu satırda tanımlanan değer, elemanların mevcut donatı alanlarıyla çarpılır ve çarpım sonucunda bulunan değer donatı alanı olarak dikkate alınır.
YeniMevcutAlan=çarpan*MevcutAlan
Yetersiz bindirme ve kenetlenme çarpanı: Yapı performans analizinde kullanılan bir orandır. Mevcut yapılar için kullanılır. Deprem yönetmeliğinde tanımlanan yetersiz bindirme ve kenetlenme olan elemanların çelik akma gerilmesini azaltmak için kullanılır. Bu satıra girilen değer, elemanın çelik akma değeri ile çarpılır.
YeniFyk=çarpan*MevcutFyk
Donatıların düzenlenmesi
Yapınızın performansını değerlendirmeden önce düzenleme yapılması gereken diğer konu donatıların yerinde uygulanmış haliyle programa tanımlanmasıdır. Bunun için Betonarme menüsü altında bulunan diyaloglardan ilgili elemanların donatılarına müdahale etmelisiniz.
Kiriş donatılarının düzenlenmesi
-> Betonarme/Kiriş satırını tıklayınız.
-> Açılan diyalogda Kirişler sekmesini tıklayın.
-> Diyalogun altında bulunan Tüm Katlar kutucuğunu tıklarsanız tek seferde bütün kirişlerinizi görüntüleyebilirsiniz.
-> Bu diyalogda, mevcut yapınıza göre kiriş donatılarını düzenleyin.
Kolon donatılarının düzenlenmesi
-> Betonarme/Kolon satırını tıklayınız.
-> Açılan diyalogda Kolonlar sekmesini tıklayın.
-> Diyalogun altında bulunan Tüm Katlar kutucuğunu tıklarsanız tek seferde bütün kolonlarınızı görüntüleyebilirsiniz.
-> Bu diyalogda, mevcut yapınıza göre kolon donatılarını düzenleyin.
Perde donatılarının düzenlenmesi
-> Betonarme/Perde satırını tıklayınız.
-> Açılan diyalogda Perdeler sekmesini tıklayın.
-> Diyalogun altında bulunan Tüm Katlar kutucuğunu tıklarsanız tek seferde bütün perdelerinizi görüntüleyebilirsiniz.
-> Bu diyalogda, mevcut yapınıza göre perde donatılarını düzenleyin.
Düzenlenen donatıların sabitlenmesi
Donatı düzenlenmesinde dikkat edilmesi gereken bir konu da donatıları düzenledikten sonra diyaloglarda bulunan DS sütununun işaretli olmasıdır. Şayet bu sütun işaretli olmazsa ilgili elemana girilen donatıların sabitlenmediği anlamına gelir. Bir sonraki adımda analiz yaptırdığınızda sabitlenmemiş olan bu elemanların donatıları bulunan uç kuvvetlere göre değişecektir.
Analiz
Mevcut binanın modelleme işlemi eldeki verilere göre tamamlandıktan sonra zemin tipini tanımlamak ve programda yük kombinasyonlarının otomatik oluşturulması için bir kez analiz yaptırmak gerekir.
Analiz yaptırmak için Analiz/Analiz+Betonarme satırını tıklamanız yeterlidir.
Performans Analizi Ayarlarının Düzenlenmesi
Programda ilk kez performans analizi yaptırmak için Analiz/Doğrusal Performans Analizi satırına tıkladığınızda karşınıza Analiz Ayarları/Güçlendirme diyalogu gelecektir.
Analiz tipi: Doğrusal performans analizinde deprem yükünün eşdeğer deprem yükü yöntemine göre mi yoksa mod birleştirme yöntemine göre mi belirleneceği seçilir.
Yapının bilgi düzeyi: Deprem yönetmeliğinde 7.2 Bilgi Toplanması başlığında tanımlanan koşullara göre yapının bilgi düzeyi seçilir. Bilgi düzeyi katsayıları;
Sınırlı - > 0.75
Orta -> 0.90
Kapsamlı -> 1.00
Hedeflenen performans düzeyi: Güçlendirilecek binanın hedeflenen performans düzeyini listeden seçin. Binanın kullanım amacına göre belirlenmesi gereken performans düzeyleri deprem yönetmeliğinde Madde 7.8'de ve Tablo 7.7'de belirtilmiştir. Seçilen performans düzeyine göre yapının performans değerlendirmesi program tarafından yapılacak ve rapor olarak hazırlanacaktır. Binanın performans değerlendirmesi, deprem yönetmeliği Madde 7.7' de belirtilen esaslara göre yapılır.
Hedeflenen performans düzeyi için deprem aşılma olasılıkları: Güçlendirilecek binanın hedeflenen performans düzeyi için deprem aşılma olasılığını listeden seçin. Binanın kullanım amacına göre seçilmesi gereken aşılma olasılığı ile ilgili bilgiler, deprem yönetmeliğinde Madde 7.8'de ve Tablo 7.7'de belirtilmiştir. İşaretlenen seçeneğe göre yapının performans değerlendirmesi program tarafından yapılacak ve raporlanacaktır. Yönetmeliğe göre aşılma olasılıkları ivme spektrum ordinat değerlerini belirler. Aşılma olasılığı 50 yılda %10 olan binanın deprem hesabında ivme spektrum ordinatları madde 2.4'de belirtilen değerlerle aynı alınır. Aşılma olasılığı 50 yılda %50 olan binanın deprem hesabında ivme spektrum ordinatları, madde 2.4'de belirtilen değerlerin yarısı alınır. Aşılma olasılığı 50 yılda %2 olan binanın deprem hesabında ivme spektrum ordinatları madde 2.4'de belirtilen değerlerin 1.5 katı alınır.
Gevrek elemanları göçme bölgesinde say: Kesme ile kırılan elemanlar deprem yönetmeliğinde gevrek eleman olarak tanımlanmıştır. Yönetmeliğe göre gevrek elemanlar göçen elemanlardır ve kesinlikle güçlendirilmelidir. Gevrek elemanları zaten güçlendireceğiniz için, isterseniz bu seçeneği işaretlemeyerek onları yapı performans hesabına katmayabilirsiniz. Bu durumda program ayrıca güçlendirilecek elemanlar başlığında gevrek elemanları listeleyecektir. İşaretlerseniz, gevrek elemanlar direk göçme bölgesinde değerlendirmeye katılacaktır.
Kirişlerde tablayı dikkate al: İşaretlenirse kirişin kesiti, tablalı kesit olarak dikkate alınır ve tablada bulunan döşemeye ait donatılar, kirişlerin mevcut donatı alanlarına katılır. İşaretlenmezse kirişin kesiti dikdörtgen kesit olarak kabul edilir ve tablada bulunan döşemeye ait donatılar, kirişlerin mevcut donatı alanlarına katılmaz.
Kolon Vr hesabında çirozları dikkate al: İşaretlenirse kolonda bulunan çirozlar, kolon etriyesine ilave edilerek kolon Vr hesabında dikkate alınır. İşaretlenmezse alınmaz.
Analiz kapsamı:
Güçlendirilmiş ve güçlendirilmemiş yapının tam analizi: Seçenek işaretlendiğinde, datası girilmiş, mantolama ve/veya güçlendirme perdeleri ile güçlendirilmiş yapının, mevcut ve güçlendirilmiş hali ile iki aşama şeklinde performans analizi yapılır. Analiz sonrasında istenirse güçlendirme seçmeli raporlarda, iki halin karşılaştırmalı sonuçları raporlanabilir.
Girilen haliyle yapının performans analizi: Seçenek işaretlendiğinde, veri olarak hazırlanan yapının performans analizini yapar.
Açılan bu diyalogda ilgili düzenlemeleri yaptıktan sonra Tamam butonuna bastığınızda program yapının performans analizini yapacaktır.
Doğrusal Performans Analizi Raporları
Programda performans analizi yapıldıktan sonra ekrana otomatik olarak Doğrusal Performans Analizi Raporu gelecektir. Daha önceden performans analizi yaptırdığınız bir projenin raporunu alabilmek için Rapor/ Doğrusal Performans Analizi Raporu satırını tıklayın. Açılan diyalogdan Performans Analizi satırını seçip Tamam butonunu tıklayın.
Açılan raporun ilk sayfasında performans analizinde kullanılan değerlere ilişkin bilgiler listelenir. Ayrıca dört ayrı deprem yüklemesi için yapının performans düzeyleri listelenir.
Diğer rapor sayfalarında mevcut eleman bilgileri, elemanların performans analizi sonuçları, hasar durumları ve yönetmelik kontrolleri ile ilgili raporlar yer alır.
Raporun son kısmında ise deprem yönetmeliğinin 7.7 maddesine göre yapının performans değerlendirmesi yapılır.
Mevcut Yapının Güçlendirilmesi
Yapılan performans analizi sonucunda yapınız istenilen performans düzeyini sağlamıyorsa yapıya çeşitli yapısal elemanlar ekleyip istenilen minimum performans düzeyini yakalamaya çalışmalısınız. Bu elemanlar mimari planınıza göre ya kolon mantolaması ya da güçlendirme perdesi olabilir.
Kolonların mantolanması
Mevcut kolonlarınızı mantolamak için;
-> Kolon komutuna tıklayın.
-> Açılan yardımcı toolbardan Manto Kenarı Değiştir komutuna tıklayın.
-> Mantolamak istediğiniz kolonun ilgili kenarına tıklayın.
-> Açılan kutucuğa mantonun kalınlığını girip Tamam butonunu tıklayın.
-> Kolonun tüm kenarlarını aynı anda mantolamak için kolonun orta noktasına yaklaşın ve sanal görüntü oluşunca tıklayın.
Tanımlamış olduğunuz manto kenarını silmek için;
-> Kolon komutuna tıklayın.
-> Açılan yardımcı toolbardan Manto Kenarı Kaldır komutuna tıklayın.
-> Mantosunu silmek istediğiniz kolonun ilgili kenarına tıklayın.
-> Kolonun tüm kenarlarındaki mantoyu aynı anda silmek için kolonun orta noktasına yaklaşın ve sanal görüntü oluşunca tıklayın.
Tanımlamış olduğunuz mantonun ayarlarını yapabilmek için;
-> Kolonu seçip Obje Özellikleri komutunu tıklayın.
-> Açılan diyalogda Mantolama sekmesini tıklayın.
Projenize uygun ayarları bu diyalogdan düzenleyebilirsiniz.
Güçlendirme perdesi tanımlanmak
Projenizde mimari açıdan kısıtlama mevcut değilse, güçlendirme elemanı olarak güçlendirme perdelerini de kullanabilirsiniz.
Programda güçlendirme perdesi tanımlayabilmek için;
-> Çiz/Objeler/Panel/Güçlendirme Perdesi satırını tıklayınız.
-> Fare imlecini çizim alanı üzerinde güçlendirme perdesi çizimini başlatmak istediğiniz nokta üzerine getirin (bu perdenin bağlanacağı bir kolon düğüm noktası ya da herhangi bir nokta olabilir). İmleç şekil değiştirince sol tuş ile tıklayın.
-> Güçlendirme perdesinin ilk noktasını belirledikten sonra, imleci ikinci noktanın üzerine getirin. İmleç şekil değiştirince, klavyeden space-bar tuşu ile panelin çizim hattını değiştirebilirsiniz. (Space-bar panel ayarları diyaloğundaki alt-üst-orta seçimini panel çizimi esnasında değiştirmeye yarar). Farenin sol tuşunu tekrar tıklayın.
-> Güçlendirme perdesi çizim modundan (komutundan) çıkmak için klavyeden Esc tuşuna basın.
-> Güçlendirme perdesi çizilecektir.
Güçlendirme perdesi girerken dikkat etmeniz gereken bir husus, perdeniz eğer mevcut bir kirişin altında olacaksa perdenizi girmeden önce perde ayarları diyaloğunda perde üst kot değerini kiriş yüksekliği kadar negatif olarak girmelisiniz.
Girmiş olduğunuz güçlendirme perdelerinin ayarlarını düzenleyebilmek için;
-> Ayarlarını düzenleyeceğiniz perdeleri seçin.
-> Toolbardan Obje Özellikleri komutuna tıklayın.
-> Açılan diyalogda ilgili sekmelerden perde ayarlarınızı yapın.
Güçlendirme perdelerinin diğer perdelerden farkı Perde Ayarları/Donatı sekmesinde Güçlendirme Perdesi seçeneğinin aktif olmasıdır.
Donatılar sekmesinde olan ifadelerin açıklamaları şöyledir;
Güçlendirme perdesi: Girilen panel güçlendirme perdesi ise, bu satır işaretlenmelidir.
Sol kolonu başlık olarak kullan: Güçlendirme perdesinin solunda bulunan kolonu, programın perde başlığı olarak kabul etmesi isteniyorsa seçenek işaretlenir.
Sağ kolonu başlık olarak kullan: Güçlendirme perdesinin sağında bulunan kolonu, programın perde başlığı olarak kabul etmesi isteniyorsa seçenek işaretlenir.
Bağlantı (Rot): Güçlendirme perdesini kolon ve kirişe bağlayacak donatıların uzunluk, aralık ve çapı bu grupta düzenlenir. İlgili değerleri girin.
Kirişlerin Güçlendirilmesi
ideCAD Statik programında kiriş güçlendirmesine yönelik bir uygulama bulunmamaktadır. Ancak Betonarme/Kiriş diyalogunda, gevrek eleman statüsündeki kirişlerin etriye çapı ve aralıkları düzenlenerek kirişin güçlendirildiği varsayılabilir. İlgili kiriş dıştan sargılama yapılacak şekilde mühendis tarafından detaylandırılabilir ve yerinde uygulanabilir.
Eklenen Güçlendirme Elemanlarının Donatılandırılması
Projede uygun yerlere güçlendirme elemanları girildikten sonra donatılarının belirlenebilmesi için;
-> Analiz/Analiz+Betonarme komutu tıklanır.
-> Statikçe gerekli olan donatı donatılar elemanlara program tarafından otomatik yerleştirilir.
-> Donatılar gerekirse betonarme diyaloglarında değiştirilebilir.
Güçlendirilmiş Yapının Performans Analizi
Analizi yapılarak güçlendirme elemanlarının da donatısı belirlenen modelde;
-> Analiz/Doğrusal Performans Analizi komutu tıklanır.
-> Analiz Ayarları/Güçlendirme sekmesinde analiz kapsamı olarak Güçlendirilmiş ve güçlendirilmemiş yapının tam analizi kutucuğu işaretlenir.
-> Analiz sonucunda yapı istenilen performans düzeyini sağlamıyorsa ilave güçlendirme önlemleri gözden geçirilir.
-> Eğer yapınız yaptığınız değişikliklerle istenilen performans seviyesine ulaşmışsa çizim işlemlerine geçebilirsiniz.
Çizimlerin Hazırlanması
Programda ilave edilen güçlendirme elemanlarının çizimleri Çizim menüsü altındaki başlıklardan yapılabilmektedir.
Kolon aplikasyon planı
Mantolama elemanlarının ve güçlendirme perdelerinin aplikasyon planlarını almak için;
-> Çizim/Kolon Aplikasyon Planı satırını tıklayın.
-> Açılan diyalogda aplikasyon planını almak istediğiniz katı ya da katları işaretleyin.
-> Ayarlar butonunu tıklayarak ayarlarınızı düzenleyin.
-> Paftanızın durumuna göre Güçlendirmeyi Yerinde Aç ya da Güçlendirmeyi Dışarda Aç butonlarından birini tıklayın.
-> Aplikasyon planınız oluşturulacaktır.
Kolon düşey açılımları
Mantolama yaptığınız kolonların düşey açılımlarını almak için;
-> Çizim/Kolon Düşey Açılımları satırını tıklayın.
-> Gelen diyalogda uygun ayarları düzenleyin.
-> Tamam butonuna tıklayın.
-> Mantolama yaptığınız elemanlar ve diğer kolonların düşey açılımları çizdirilecektir.
Perde detayları
Mevcut perdelerin detaylarını alabilmek için;
-> Çizim/Perde Detayları satırını tıklayın.
-> Açılan diyalogda ilgili ayarları yapın.
-> Tamam butonuna basın.
-> Perde detaylarınız çizilecektir.
Programda perdelerle yapılan bağlantı (rot) elemanlarının detayları otomatik olarak çizilmemektedir. programın 2 boyut özelliklerini kullanarak bağlantı detaylarını oluşturabilirsiniz.
Konu ayrıca pdf dokümanı olarak mesaja eklenmiştir.
Doğrusal performans analizi ve güçlendirme olanaklarına ilişkin kullanım kılavuzu
Program:
ideCAD Statik
Sürüm:
6.x, 7.x
1- Mevcut yapı materyallerinin düzenlenmesi
2- Bina modelinin oluşturulması
a- Kolonlar
b- Kirişler
c- Perdeler
3- Donatıların düzenlenmesi
a- Kiriş donatılarını düzenlenmesi
b- Kolon donatılarını düzenlenmesi
c- Perde donatılarını düzenlenmesi
4- Analiz
5- Performans Analizi Ayarlarının Düzenlenmesi
6- Doğrusal Performans Analizi Raporları
7- Mevcut Yapının Güçlendirilmesi
a- Kolonların mantolanması
b- Güçlendirme perdesi tanımlanmak
c- Kirişlerin Güçlendirilmesi
8- Eklenen Güçlendirme Elemanlarının Donatılandırılması
9- Güçlendirilmiş Yapının Performans Analizi
10- Çizimlerin Hazırlanması
a- Kolon aplikasyon planı
b- Kolon düşey açılımları
c- Perde detayları
Mevcut yapı materyallerinin düzenlenmesi
Programda performans analizini yapacağınız yapının beton basınç dayanımı ve çelik sınıfını yapı ağacındaki materyaller klasöründen belirleyebilirsiniz.
Mevcut betonarme malzemenin tanımını yapmak için;
-> Yapısal Ağaç görünümünde bulunan Materyaller klasörünü açın.
-> Mevcut olan materyale müdahale etmek için materyal üzerinde farenin sağ tuşuna basın ve açılan menüden Özellikler satırına tıklayın.
-> Statik Materyal Özellikleri diyalogu açılacaktır.
-> Beton karakteristik basınç dayanımını ve donatı akma gerilmelerini mevcut proje verilerinize göre düzenleyin.
Beton karakteristik basınç dayanımı satırında varsayılan olarak 20 görünecektir. Bu değer beton olarak C20 sınıfını tanımlamaktadır. Gerekirse listeden başka bir seçim yapın ya da liste olmayan bir değere sahipseniz o değeri yazın. Seçtiğiniz beton tipine göre beton karakteristik çekme dayanımı, k1 sabiti, elastisite ve kayma modülleri otomatik olarak değişecektir.
Donatı sınıfını, Eğilme donatısı akma gerilmesi satırında seçin. Örneğin 420 değeri S420 sınıfını tanımlamaktadır. Gerekirse listeden başka bir seçim yapın ya da liste olmayan bir değere sahipseniz o değeri yazın.
Bina modelinin oluşturulması
Yapının modellenmesinde izlenecek yöntem, yeni bir bina modelinin oluşturulması ile aynı mantıktadır. Yapı elemanları bazında değişmesi gereken hususlar olabilir. Aşağıda sırasıyla bu hususlar açıklanmıştır:
Kolonlar
Mevcut yapınızın kolonlarında yerinde yapılan inceleme sonucu tespit edilen donatı korozyonu ve bindirme boyları ile ilgili olumsuzlukları Kolon Ayarlarında, Statik/Betonarme sekmesi altındaki Donatı korozyonu çarpanı ve Yetersiz kenetlenme boyu akma gerilmesi çarpanı sütunlarına müdahale ederek düzenleyebilirsiniz.
Donatı korozyonu çarpanı: Yapı performans analizinde kullanılan bir orandır. Bu satıra yazılan oranla, deprem yönetmeliğinde belirtilen korozyon şartlarına maruz kalmış mevcut yapılarda, donatılarda oluşan yıpranma, yapının performans hesabında dikkate alınabilir. Bu satırda tanımlanan değer, elemanların mevcut donatı alanlarıyla çarpılır ve çarpım sonucunda bulunan değer donatı alanı olarak dikkate alınır.
YeniAlan=çarpan*MevcutAlan
Yetersiz kenetlenme boyu akma gerilmesi çarpanı: Elemanların çelik akma gerilmesini azaltmak için kullanılır. Bu satıra girilen değer, elemanın çelik akma değeri ile çarpılır.
YeniÇelikAkmaDeğeri=çarpan*MevcutÇelikAkmaDeğeri
Ayrıca mevcut kolonlarınızın etriye düzenlemelerine ilişkin durumları Kolon Ayarları/Mantolama sekmesinde yer alan Alt uçta etriye sıklaştırması var ve Üst uçta etriye sıklaştırması var satırlarına müdahale ederek düzenleyebilirsiniz. İncelenen yapıya ait söz konusu kolonda etriye sıklaştırması var ise seçenek işaretlenir. Yoksa işaretlenmez.
Kirişler
Mevcut yapınızın kirişlerinde yerinde yapılan inceleme sonucu tespit edilen donatı korozyonu ve bindirme boyları ile ilgili olumsuzlukları Kiriş Ayarlarında, Çatlamış kesit/Korozyon sekmesi altındaki Donatı korozyonu çarpanı ve Yetersiz kenetlenme boyu akma gerilmesi çarpanı sütunlarına müdahale ederek düzenleyebilirsiniz.
Ayrıca mevcut kirişlerinizin etriye düzenlemelerine ilişkin durumları yine aynı yerde bulunan Sağ uçta etriye sıklaştırması var ve Sol uçta etriye sıklaştırması var satırlarına müdahale ederek düzenleyebilirsiniz.
Donatı korozyonu çarpanı: Yapı performans analizinde kullanılan bir orandır. Bu satıra yazılan oranla, deprem yönetmeliğinde belirtilen korozyon şartlarına maruz kalmış mevcut yapılarda, donatılarda oluşan yıpranma, yapının performans hesabında dikkate alınabilir. Bu satırda tanımlanan değer, elemanların mevcut donatı alanlarıyla çarpılır ve çarpım sonucunda bulunan değer donatı alanı olarak dikkate alınır.
YeniMevcutAlan=çarpan*MevcutAlan
Yetersiz bindirme ve kenetlenme çarpanı: Yapı performans analizinde kullanılan bir orandır. Mevcut yapılar için kullanılır. Deprem yönetmeliğinde tanımlanan yetersiz bindirme ve kenetlenme olan elemanların çelik akma gerilmesini azaltmak için kullanılır. Bu satıra girilen değer, elemanın çelik akma değeri ile çarpılır.
YeniFyk=çarpan*MevcutFyk
Sol uçta etriye sıklaştırması var: Güçlendirme projelerinde performans analiz için gerekli bir bilgidir. İncelenen yapıya ait söz konusu kirişin sol ucunda etriye sıklaştırması var ise işaretlenir. Yoksa işaretlenmez.
Sağ uçta etriye sıklaştırması var: Güçlendirme projelerinde performans analiz için gerekli bir bilgidir. İncelenen yapıya ait söz konusu kirişi sağ ucunda etriye sıklaştırması var ise işaretlenir. Yoksa işaretlenmez.
Perdeler
Mevcut yapınızın perdelerinde yerinde yapılan inceleme sonucu tespit edilen donatı korozyonu ve bindirme boyları ile ilgili olumsuzlukları Perde Ayarlarında, Statik/Betonarme sekmesi altındaki Donatı korozyonu çarpanı ve Yetersiz kenetlenme boyu akma gerilmesi çarpanı sütunlarına müdahale ederek düzenleyebilirsiniz.
Ayrıca mevcut perdelerinizin etriye düzenlemelerine ilişkin durumları yine aynı yerde bulunan Alt uçta etriye sıklaştırması var ve Üst uçta etriye sıklaştırması var satırlarına müdahale ederek düzenleyebilirsiniz. İncelenen yapıya ait söz konusu perdede etriye sıklaştırması var ise seçenek işaretlenir. Yoksa işaretlenmez.
Alt uçta etriye sıklaştırması var: Güçlendirme projeleri için doğrusal performans analizinde dikkate alınacak bir seçenektir. Mevcut elemanda alt uçta etriye sıklaştırması yapılmışsa bu seçenek işaretlenir.
Üst uçta etriye sıklaştırması var: Güçlendirme projeleri için doğrusal performans analizinde dikkate alınacak bir seçenektir. Mevcut elemanda alt uçta etriye sıklaştırması yapılmışsa bu seçenek işaretlenir.
Donatı korozyonu çarpanı: Yapı performans analizinde kullanılan bir orandır. Bu satıra yazılan oranla, deprem yönetmeliğinde belirtilen korozyon şartlarına maruz kalmış mevcut yapılarda, donatılarda oluşan yıpranma, yapının performans hesabında dikkate alınabilir. Bu satırda tanımlanan değer, elemanların mevcut donatı alanlarıyla çarpılır ve çarpım sonucunda bulunan değer donatı alanı olarak dikkate alınır.
YeniMevcutAlan=çarpan*MevcutAlan
Yetersiz bindirme ve kenetlenme çarpanı: Yapı performans analizinde kullanılan bir orandır. Mevcut yapılar için kullanılır. Deprem yönetmeliğinde tanımlanan yetersiz bindirme ve kenetlenme olan elemanların çelik akma gerilmesini azaltmak için kullanılır. Bu satıra girilen değer, elemanın çelik akma değeri ile çarpılır.
YeniFyk=çarpan*MevcutFyk
Donatıların düzenlenmesi
Yapınızın performansını değerlendirmeden önce düzenleme yapılması gereken diğer konu donatıların yerinde uygulanmış haliyle programa tanımlanmasıdır. Bunun için Betonarme menüsü altında bulunan diyaloglardan ilgili elemanların donatılarına müdahale etmelisiniz.
Kiriş donatılarının düzenlenmesi
-> Betonarme/Kiriş satırını tıklayınız.
-> Açılan diyalogda Kirişler sekmesini tıklayın.
-> Diyalogun altında bulunan Tüm Katlar kutucuğunu tıklarsanız tek seferde bütün kirişlerinizi görüntüleyebilirsiniz.
-> Bu diyalogda, mevcut yapınıza göre kiriş donatılarını düzenleyin.
Kolon donatılarının düzenlenmesi
-> Betonarme/Kolon satırını tıklayınız.
-> Açılan diyalogda Kolonlar sekmesini tıklayın.
-> Diyalogun altında bulunan Tüm Katlar kutucuğunu tıklarsanız tek seferde bütün kolonlarınızı görüntüleyebilirsiniz.
-> Bu diyalogda, mevcut yapınıza göre kolon donatılarını düzenleyin.
Perde donatılarının düzenlenmesi
-> Betonarme/Perde satırını tıklayınız.
-> Açılan diyalogda Perdeler sekmesini tıklayın.
-> Diyalogun altında bulunan Tüm Katlar kutucuğunu tıklarsanız tek seferde bütün perdelerinizi görüntüleyebilirsiniz.
-> Bu diyalogda, mevcut yapınıza göre perde donatılarını düzenleyin.
Düzenlenen donatıların sabitlenmesi
Donatı düzenlenmesinde dikkat edilmesi gereken bir konu da donatıları düzenledikten sonra diyaloglarda bulunan DS sütununun işaretli olmasıdır. Şayet bu sütun işaretli olmazsa ilgili elemana girilen donatıların sabitlenmediği anlamına gelir. Bir sonraki adımda analiz yaptırdığınızda sabitlenmemiş olan bu elemanların donatıları bulunan uç kuvvetlere göre değişecektir.
Analiz
Mevcut binanın modelleme işlemi eldeki verilere göre tamamlandıktan sonra zemin tipini tanımlamak ve programda yük kombinasyonlarının otomatik oluşturulması için bir kez analiz yaptırmak gerekir.
Analiz yaptırmak için Analiz/Analiz+Betonarme satırını tıklamanız yeterlidir.
Performans Analizi Ayarlarının Düzenlenmesi
Programda ilk kez performans analizi yaptırmak için Analiz/Doğrusal Performans Analizi satırına tıkladığınızda karşınıza Analiz Ayarları/Güçlendirme diyalogu gelecektir.
Analiz tipi: Doğrusal performans analizinde deprem yükünün eşdeğer deprem yükü yöntemine göre mi yoksa mod birleştirme yöntemine göre mi belirleneceği seçilir.
Yapının bilgi düzeyi: Deprem yönetmeliğinde 7.2 Bilgi Toplanması başlığında tanımlanan koşullara göre yapının bilgi düzeyi seçilir. Bilgi düzeyi katsayıları;
Sınırlı - > 0.75
Orta -> 0.90
Kapsamlı -> 1.00
Hedeflenen performans düzeyi: Güçlendirilecek binanın hedeflenen performans düzeyini listeden seçin. Binanın kullanım amacına göre belirlenmesi gereken performans düzeyleri deprem yönetmeliğinde Madde 7.8'de ve Tablo 7.7'de belirtilmiştir. Seçilen performans düzeyine göre yapının performans değerlendirmesi program tarafından yapılacak ve rapor olarak hazırlanacaktır. Binanın performans değerlendirmesi, deprem yönetmeliği Madde 7.7' de belirtilen esaslara göre yapılır.
Hedeflenen performans düzeyi için deprem aşılma olasılıkları: Güçlendirilecek binanın hedeflenen performans düzeyi için deprem aşılma olasılığını listeden seçin. Binanın kullanım amacına göre seçilmesi gereken aşılma olasılığı ile ilgili bilgiler, deprem yönetmeliğinde Madde 7.8'de ve Tablo 7.7'de belirtilmiştir. İşaretlenen seçeneğe göre yapının performans değerlendirmesi program tarafından yapılacak ve raporlanacaktır. Yönetmeliğe göre aşılma olasılıkları ivme spektrum ordinat değerlerini belirler. Aşılma olasılığı 50 yılda %10 olan binanın deprem hesabında ivme spektrum ordinatları madde 2.4'de belirtilen değerlerle aynı alınır. Aşılma olasılığı 50 yılda %50 olan binanın deprem hesabında ivme spektrum ordinatları, madde 2.4'de belirtilen değerlerin yarısı alınır. Aşılma olasılığı 50 yılda %2 olan binanın deprem hesabında ivme spektrum ordinatları madde 2.4'de belirtilen değerlerin 1.5 katı alınır.
Gevrek elemanları göçme bölgesinde say: Kesme ile kırılan elemanlar deprem yönetmeliğinde gevrek eleman olarak tanımlanmıştır. Yönetmeliğe göre gevrek elemanlar göçen elemanlardır ve kesinlikle güçlendirilmelidir. Gevrek elemanları zaten güçlendireceğiniz için, isterseniz bu seçeneği işaretlemeyerek onları yapı performans hesabına katmayabilirsiniz. Bu durumda program ayrıca güçlendirilecek elemanlar başlığında gevrek elemanları listeleyecektir. İşaretlerseniz, gevrek elemanlar direk göçme bölgesinde değerlendirmeye katılacaktır.
Kirişlerde tablayı dikkate al: İşaretlenirse kirişin kesiti, tablalı kesit olarak dikkate alınır ve tablada bulunan döşemeye ait donatılar, kirişlerin mevcut donatı alanlarına katılır. İşaretlenmezse kirişin kesiti dikdörtgen kesit olarak kabul edilir ve tablada bulunan döşemeye ait donatılar, kirişlerin mevcut donatı alanlarına katılmaz.
Kolon Vr hesabında çirozları dikkate al: İşaretlenirse kolonda bulunan çirozlar, kolon etriyesine ilave edilerek kolon Vr hesabında dikkate alınır. İşaretlenmezse alınmaz.
Analiz kapsamı:
Güçlendirilmiş ve güçlendirilmemiş yapının tam analizi: Seçenek işaretlendiğinde, datası girilmiş, mantolama ve/veya güçlendirme perdeleri ile güçlendirilmiş yapının, mevcut ve güçlendirilmiş hali ile iki aşama şeklinde performans analizi yapılır. Analiz sonrasında istenirse güçlendirme seçmeli raporlarda, iki halin karşılaştırmalı sonuçları raporlanabilir.
Girilen haliyle yapının performans analizi: Seçenek işaretlendiğinde, veri olarak hazırlanan yapının performans analizini yapar.
Açılan bu diyalogda ilgili düzenlemeleri yaptıktan sonra Tamam butonuna bastığınızda program yapının performans analizini yapacaktır.
Doğrusal Performans Analizi Raporları
Programda performans analizi yapıldıktan sonra ekrana otomatik olarak Doğrusal Performans Analizi Raporu gelecektir. Daha önceden performans analizi yaptırdığınız bir projenin raporunu alabilmek için Rapor/ Doğrusal Performans Analizi Raporu satırını tıklayın. Açılan diyalogdan Performans Analizi satırını seçip Tamam butonunu tıklayın.
Açılan raporun ilk sayfasında performans analizinde kullanılan değerlere ilişkin bilgiler listelenir. Ayrıca dört ayrı deprem yüklemesi için yapının performans düzeyleri listelenir.
Diğer rapor sayfalarında mevcut eleman bilgileri, elemanların performans analizi sonuçları, hasar durumları ve yönetmelik kontrolleri ile ilgili raporlar yer alır.
Raporun son kısmında ise deprem yönetmeliğinin 7.7 maddesine göre yapının performans değerlendirmesi yapılır.
Mevcut Yapının Güçlendirilmesi
Yapılan performans analizi sonucunda yapınız istenilen performans düzeyini sağlamıyorsa yapıya çeşitli yapısal elemanlar ekleyip istenilen minimum performans düzeyini yakalamaya çalışmalısınız. Bu elemanlar mimari planınıza göre ya kolon mantolaması ya da güçlendirme perdesi olabilir.
Kolonların mantolanması
Mevcut kolonlarınızı mantolamak için;
-> Kolon komutuna tıklayın.
-> Açılan yardımcı toolbardan Manto Kenarı Değiştir komutuna tıklayın.
-> Mantolamak istediğiniz kolonun ilgili kenarına tıklayın.
-> Açılan kutucuğa mantonun kalınlığını girip Tamam butonunu tıklayın.
-> Kolonun tüm kenarlarını aynı anda mantolamak için kolonun orta noktasına yaklaşın ve sanal görüntü oluşunca tıklayın.
Tanımlamış olduğunuz manto kenarını silmek için;
-> Kolon komutuna tıklayın.
-> Açılan yardımcı toolbardan Manto Kenarı Kaldır komutuna tıklayın.
-> Mantosunu silmek istediğiniz kolonun ilgili kenarına tıklayın.
-> Kolonun tüm kenarlarındaki mantoyu aynı anda silmek için kolonun orta noktasına yaklaşın ve sanal görüntü oluşunca tıklayın.
Tanımlamış olduğunuz mantonun ayarlarını yapabilmek için;
-> Kolonu seçip Obje Özellikleri komutunu tıklayın.
-> Açılan diyalogda Mantolama sekmesini tıklayın.
Projenize uygun ayarları bu diyalogdan düzenleyebilirsiniz.
Güçlendirme perdesi tanımlanmak
Projenizde mimari açıdan kısıtlama mevcut değilse, güçlendirme elemanı olarak güçlendirme perdelerini de kullanabilirsiniz.
Programda güçlendirme perdesi tanımlayabilmek için;
-> Çiz/Objeler/Panel/Güçlendirme Perdesi satırını tıklayınız.
-> Fare imlecini çizim alanı üzerinde güçlendirme perdesi çizimini başlatmak istediğiniz nokta üzerine getirin (bu perdenin bağlanacağı bir kolon düğüm noktası ya da herhangi bir nokta olabilir). İmleç şekil değiştirince sol tuş ile tıklayın.
-> Güçlendirme perdesinin ilk noktasını belirledikten sonra, imleci ikinci noktanın üzerine getirin. İmleç şekil değiştirince, klavyeden space-bar tuşu ile panelin çizim hattını değiştirebilirsiniz. (Space-bar panel ayarları diyaloğundaki alt-üst-orta seçimini panel çizimi esnasında değiştirmeye yarar). Farenin sol tuşunu tekrar tıklayın.
-> Güçlendirme perdesi çizim modundan (komutundan) çıkmak için klavyeden Esc tuşuna basın.
-> Güçlendirme perdesi çizilecektir.
Güçlendirme perdesi girerken dikkat etmeniz gereken bir husus, perdeniz eğer mevcut bir kirişin altında olacaksa perdenizi girmeden önce perde ayarları diyaloğunda perde üst kot değerini kiriş yüksekliği kadar negatif olarak girmelisiniz.
Girmiş olduğunuz güçlendirme perdelerinin ayarlarını düzenleyebilmek için;
-> Ayarlarını düzenleyeceğiniz perdeleri seçin.
-> Toolbardan Obje Özellikleri komutuna tıklayın.
-> Açılan diyalogda ilgili sekmelerden perde ayarlarınızı yapın.
Güçlendirme perdelerinin diğer perdelerden farkı Perde Ayarları/Donatı sekmesinde Güçlendirme Perdesi seçeneğinin aktif olmasıdır.
Donatılar sekmesinde olan ifadelerin açıklamaları şöyledir;
Güçlendirme perdesi: Girilen panel güçlendirme perdesi ise, bu satır işaretlenmelidir.
Sol kolonu başlık olarak kullan: Güçlendirme perdesinin solunda bulunan kolonu, programın perde başlığı olarak kabul etmesi isteniyorsa seçenek işaretlenir.
Sağ kolonu başlık olarak kullan: Güçlendirme perdesinin sağında bulunan kolonu, programın perde başlığı olarak kabul etmesi isteniyorsa seçenek işaretlenir.
Bağlantı (Rot): Güçlendirme perdesini kolon ve kirişe bağlayacak donatıların uzunluk, aralık ve çapı bu grupta düzenlenir. İlgili değerleri girin.
Kirişlerin Güçlendirilmesi
ideCAD Statik programında kiriş güçlendirmesine yönelik bir uygulama bulunmamaktadır. Ancak Betonarme/Kiriş diyalogunda, gevrek eleman statüsündeki kirişlerin etriye çapı ve aralıkları düzenlenerek kirişin güçlendirildiği varsayılabilir. İlgili kiriş dıştan sargılama yapılacak şekilde mühendis tarafından detaylandırılabilir ve yerinde uygulanabilir.
Eklenen Güçlendirme Elemanlarının Donatılandırılması
Projede uygun yerlere güçlendirme elemanları girildikten sonra donatılarının belirlenebilmesi için;
-> Analiz/Analiz+Betonarme komutu tıklanır.
-> Statikçe gerekli olan donatı donatılar elemanlara program tarafından otomatik yerleştirilir.
-> Donatılar gerekirse betonarme diyaloglarında değiştirilebilir.
Güçlendirilmiş Yapının Performans Analizi
Analizi yapılarak güçlendirme elemanlarının da donatısı belirlenen modelde;
-> Analiz/Doğrusal Performans Analizi komutu tıklanır.
-> Analiz Ayarları/Güçlendirme sekmesinde analiz kapsamı olarak Güçlendirilmiş ve güçlendirilmemiş yapının tam analizi kutucuğu işaretlenir.
-> Analiz sonucunda yapı istenilen performans düzeyini sağlamıyorsa ilave güçlendirme önlemleri gözden geçirilir.
-> Eğer yapınız yaptığınız değişikliklerle istenilen performans seviyesine ulaşmışsa çizim işlemlerine geçebilirsiniz.
Çizimlerin Hazırlanması
Programda ilave edilen güçlendirme elemanlarının çizimleri Çizim menüsü altındaki başlıklardan yapılabilmektedir.
Kolon aplikasyon planı
Mantolama elemanlarının ve güçlendirme perdelerinin aplikasyon planlarını almak için;
-> Çizim/Kolon Aplikasyon Planı satırını tıklayın.
-> Açılan diyalogda aplikasyon planını almak istediğiniz katı ya da katları işaretleyin.
-> Ayarlar butonunu tıklayarak ayarlarınızı düzenleyin.
-> Paftanızın durumuna göre Güçlendirmeyi Yerinde Aç ya da Güçlendirmeyi Dışarda Aç butonlarından birini tıklayın.
-> Aplikasyon planınız oluşturulacaktır.
Kolon düşey açılımları
Mantolama yaptığınız kolonların düşey açılımlarını almak için;
-> Çizim/Kolon Düşey Açılımları satırını tıklayın.
-> Gelen diyalogda uygun ayarları düzenleyin.
-> Tamam butonuna tıklayın.
-> Mantolama yaptığınız elemanlar ve diğer kolonların düşey açılımları çizdirilecektir.
Perde detayları
Mevcut perdelerin detaylarını alabilmek için;
-> Çizim/Perde Detayları satırını tıklayın.
-> Açılan diyalogda ilgili ayarları yapın.
-> Tamam butonuna basın.
-> Perde detaylarınız çizilecektir.
Programda perdelerle yapılan bağlantı (rot) elemanlarının detayları otomatik olarak çizilmemektedir. programın 2 boyut özelliklerini kullanarak bağlantı detaylarını oluşturabilirsiniz.
Konu ayrıca pdf dokümanı olarak mesaja eklenmiştir.
