Mevcut Binalarda Hasarlı Elemanların Sisteme Tanıtılması

ORHAN14

Etkin Üye
İdecad programında performans analizi ile binanın durumu girildiği zaman deprem dolayısıyla hasar görmüş elemanların sisteme tanıtılması mümkün mü? Bu işlem nasıl gerçekleştirilecek
 
hasarlı elemanlar sisteme girilemiyorsa bunu idecad programında nasıl yapmamız gerekiyor bir fikriniz var mı?
 
Hasarlı binalar ile ilgili TBDY 2018 de iki madde mevcut.
15.1.6'ya göre hasarlı binaların deprem güvenliğinin belirlenmesi TBDY 2018 bölüm 15'e göre yapılamaz. Dolayısı ile idecad'de veya başka bir programda TBDY 2018'e uygun olarak bunu yapabilmeniz mümkün değil.

15.1.7 maddesinde ise hasarlı binaların güçlendirme yapılabileceği açıklanıyor. elemanların dayanım ve rijitliği sorumlu inşaat mühendisinin belirleyeceği yazmakta
1687252795282.png
 
bunu yapamayacağımı yönetmelikten dolayı biliyorum farkındayım. ancak deprem sonrasında binanın güçlendirmesini kafamıza göre mi yapacağız? Performans analizi olmadan nasıl yapacağız? Çözüm üretemiyor muyuz?
 
Merhaba,
TBDY'de mevcut yapıyı değerlendirirken kullanılan yönteme göre kesitlerimize belirli bir rijitlik çarpanı atayıp işlemleri yapabiliyoruz. (Tablo 4.2 veya Denk 5.2)
Ancak depremde hasar almış bir kesitin hangi ölçüde rijitlik ve dayanım kaybı yaşadığını yönetmelik bilemez, bunu tayin için belki bazı klavuzlar hazırlanabilir ayrı konu ancak halihazırda en iyi bilecek olan; yapıyı inceleyen mühendistir. Ne kadar çatlamış, kesitten geriye ne kalmış vs gibi sorulara yönetmelik cevap vermeyip mühendis inisiyatifine bırakmıştır. Bunu tayin edebiliyorsanız, hasarlı elemanlara atamaları yapıp dayanım ve düzensizlik kontrollerinizi yaptırabilir, eleman bazında başlayıp yapı bazında binanızı güçlendirip nihai durumda TBDY'ye göre performans değerlendirmenizi yapabilirsiniz

Eğer bu konuda yeterli tecrübeniz yoksa destek almanızı tavsiye ederim...

Not: Mevcut hasarı sadece eleman bazında kabul ederek yukarıdaki değerlendirme yapılmıştır. Yapı bütünlüğünü etkileyen hasarlar (mesnet çökmesi, gönyeden çıkma vs) değerlendirme dışı tutulmuştur.

iyi çalışmalar, saygılar...
 
Merhaba,
TBDY'de mevcut yapıyı değerlendirirken kullanılan yönteme göre kesitlerimize belirli bir rijitlik çarpanı atayıp işlemleri yapabiliyoruz. (Tablo 4.2 veya Denk 5.2)
Ancak depremde hasar almış bir kesitin hangi ölçüde rijitlik ve dayanım kaybı yaşadığını yönetmelik bilemez, bunu tayin için belki bazı klavuzlar hazırlanabilir ayrı konu ancak halihazırda en iyi bilecek olan; yapıyı inceleyen mühendistir. Ne kadar çatlamış, kesitten geriye ne kalmış vs gibi sorulara yönetmelik cevap vermeyip mühendis inisiyatifine bırakmıştır. Bunu tayin edebiliyorsanız, hasarlı elemanlara atamaları yapıp dayanım ve düzensizlik kontrollerinizi yaptırabilir, eleman bazında başlayıp yapı bazında binanızı güçlendirip nihai durumda TBDY'ye göre performans değerlendirmenizi yapabilirsiniz

Eğer bu konuda yeterli tecrübeniz yoksa destek almanızı tavsiye ederim...

Not: Mevcut hasarı sadece eleman bazında kabul ederek yukarıdaki değerlendirme yapılmıştır. Yapı bütünlüğünü etkileyen hasarlar (mesnet çökmesi, gönyeden çıkma vs) değerlendirme dışı tutulmuştur.

iyi çalışmalar, saygılar...
aklıma uzun süredir takılan bir konu var. piyasada malum 2 program var. diğer programda eleman hasarı diye bir seçenek eklenmiş durumda fakat ide de bu durum yok. senaryoyu şöyle aktarayım.
bir yapı var ister depremden hasar almış olsun ister altındaki metro inşaatından dolayı hasar almış olsun isterse de başka bir sebepten dolayı performans analizi yapılacak olsun. yapıdaki bazı taşıyıcı elemanlarda bazı çatlaklar meydana gelmiş olsun. diğer program buradaki çatlak genişliğine göre "hasarlı elemanların analize katılım oranı" diye bir olanak getirmiş bu oranı da istediğimiz gibi değiştirebiliyoruz. nasıl yaptıklarını hangi parametreleri değiştirdiklerini bilmiyorum fakat program buradaki 4mm'lik çatlağın(her ne sebeple olduysa artık) büyük ihtimalle rijitliğini azaltarak tanımını yapıyor.
gelelim ide ye. "yapı da performans analizi yapacağız. binamızı gezdik ve düşey elemanlarda (her ne sebeple olduysa) bazı çatlaklar var biz hesap ederken bu çatlakları görmezden gelemeyiz dediğimizde uygulayacağımız bir yötem yok yada var ama bir türlü öğrenemiyoruz. bu soruyu her sorduğumuzda(forumda ve protalda gördüğüm ve karşılaştığım kadarıyla) sürekli karşımıza 15.1.6 karşımıza çıkıyor. fakat sorun şu ben bu durumu merak etmiyorum ki ben performans analizinde elemanın rijitliğini nasıl azaltabilirim. yapıda bir çatlak var ve bu çatlaktan dolayı güçlendirme yapılmak isteniyor deprem olmuş sel olmuş tufan olmuş vs her hangi bir sebep oluşmuş ve bina sonuç olarak elemanlarında çatlak meydana getirmiş ve benim bu hasarı hesabıma dahil etmem gerekiyor. bunu nasıl yapacağım. programda rijitlik azaltması diye bir sekme var ama burası çalışıyor mu çalışmıyormu nasıl çalışıyor belli değil yada ben anlamıyorum.

gelelim piyasa dinamiklerine firma sürekli 15.1.6'yı önümüze getirse bile gerçek hayat bu maddeyi göz ardı ediyor. ide kullanıcı sayısı da deprem olan 11 ilde az değil bu işi yapan sayısı da az değil fakat diğer program kullanıcıları (nasıl olduğunu bildiklerini çok düşünmesemde) yapıda gözlemledikleri kusurları modellerine daha rahat aktarırken ide kullanıcıları bence bu imkana sahip değil. ya gidip diğer programa da para vereceğiz bu durumda ya da bir çözümünü bulacağız bulduğumuz bu çözüm de idareden onay alabilecek bir çözüm olacak. kısacası ben ide'de bu güçlendirme işini bir türlü çözemedim beni biraz bilgilendirirseniz gerçekten sevinirim.
 
merhaba,
diğer programın ne yaptığını bilmediğimizden oraya girmeyeceğim, genel yaklaşım ve idede bunu nasıl yapabileceğinize dair bir şeyler söyleyebilirim. elbette program yetkilileri daha açıklayıcı bilgi vereceklerdir.

hasarlı elamanın çatlak genişlik ve derinliğini ölçersiniz, derinliğin fazla olması kapasitenin ne kadar azaldığını konusunda fikir verebilir. yeni hesaplayacağınız ataleti kesit tanımlı ataleti olarak kullanabilirsiniz, ayrıca donatı korozyon çarpanından yararlanarak ve/veya buna ek olarak sargı etkisini ihmal ederek kesiti zayıflatılabilirsiniz... bu tür müdahalelerle hasarlı elemanı modelleyebilirsiniz..

iyi çalışmalar, saygılar..
 
merhaba,
diğer programın ne yaptığını bilmediğimizden oraya girmeyeceğim, genel yaklaşım ve idede bunu nasıl yapabileceğinize dair bir şeyler söyleyebilirim. elbette program yetkilileri daha açıklayıcı bilgi vereceklerdir.

hasarlı elamanın çatlak genişlik ve derinliğini ölçersiniz, derinliğin fazla olması kapasitenin ne kadar azaldığını konusunda fikir verebilir. yeni hesaplayacağınız ataleti kesit tanımlı ataleti olarak kullanabilirsiniz, ayrıca donatı korozyon çarpanından yararlanarak ve/veya buna ek olarak sargı etkisini ihmal ederek kesiti zayıflatılabilirsiniz... bu tür müdahalelerle hasarlı elemanı modelleyebilirsiniz..

iyi çalışmalar, saygılar..
Cevabınız için teşekkürler. Mevzu diğer programın nasıl yaptığı deşil açıkçası. 25/50 bir kiriş düşünelim gerekli ölçümleri yaptık ve içeri doğru 10cm’lik çatlak var burda çok kaba bir hesapla kirişin artık 25/50 değil 25/40 olduğunu düşünelim. Bunu programda tanımlamak nasıl olacak. Korozyon ve bindirme çarpanı evet bir çözüm ama kesit de azaldı aslında. Nonlineer analizde kirişe vereceğimiz manğle enkesit alamı yada atalet momenti doğru çözüm yapmamıza sebep olur mu. Program nonlineer de neleri hesaplayor neleri hesaplamıyor ayar olarak merak ediyorum.
 
Program nonlineer de neleri hesaplayor
idecad aşağıda verdiğim linklerde yeşil kutu içerisinde olan tüm hususları dikkate alarak nonlinear hesap yapar.
Burada verilenler arasında bulamadığınız husus olursa, idecad şunu hesaplıyor mu? hesaplıyorsa nasıl hesaplıyoruz? şeklinde deprem yönetmeliğinden madde vererek sorarsanız arkadaşlar ayrıca yardımcı olurlar.
Bu linki görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol.
Bu linki görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol.
Bu linki görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol.
Bu linki görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol.
Bu linki görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol.
Bu linki görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol.
Bu linki görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol.
Bu linki görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol.
Bu linki görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol.
Bu linki görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol.
Bu linki görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol.
Bu linki görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol.
Bu linki görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol.
Bu linki görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol.
Bu linki görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol.
Bu linki görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol.
Bu linki görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol.
Bu linki görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol.
Bu linki görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol.
Bu linki görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol.
Bu linki görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol.
Bu linki görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol.
Bu linki görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol.
Bu linki görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol.
Bu linki görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol.
Bu linki görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol.
Bu linki görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol.
Bu linki görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol.
 
idecad aşağıda verdiğim linklerde yeşil kutu içerisinde olan tüm hususları dikkate alarak nonlinear hesap yapar.
Burada verilenler arasında bulamadığınız husus olursa, idecad şunu hesaplıyor mu? hesaplıyorsa nasıl hesaplıyoruz? şeklinde deprem yönetmeliğinden madde vererek sorarsanız arkadaşlar ayrıca yardımcı olurlar.
Bu linki görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol.
Bu linki görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol.
Bu linki görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol.
Bu linki görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol.
Bu linki görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol.
Bu linki görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol.
Bu linki görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol.
Bu linki görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol.
Bu linki görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol.
Bu linki görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol.
Bu linki görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol.
Bu linki görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol.
Bu linki görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol.
Bu linki görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol.
Bu linki görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol.
Bu linki görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol.
Bu linki görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol.
Bu linki görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol.
Bu linki görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol.
Bu linki görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol.
Bu linki görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol.
Bu linki görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol.
Bu linki görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol.
Bu linki görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol.
Bu linki görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol.
Bu linki görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol.
Bu linki görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol.
Bu linki görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol.
yorumunuz için teşekkür ederim. bir sorum var. bu konu ile ilgili.
elimizde z+2 katlı bir binamız var. bitişik nizam. yanındaki bina 5 katlı güzide yıkım müteahhiti arkadaşlar bu 5 katlı binayı yıkmaya çalışırken becerememişler ve 5 katlı bina kısmen 3 katlı binamızın üzerine yıkılmış. 3 katlı binanın üzerine büyük bir kütle gelince bitişik taraftaki bazı kirişlerde çatlaklar meydana gelmiş. kimi çatlak 7mm kimisi ise kılcal. bazı yerlerde ise vurmanın etkisi ile paspayı kopmuş. benim bu durumda program üzerindeki doğru modellemem nasıl olmalıdır. çatlağın derinliği de önemli elbette ama mevcuttaki bu eleman bazındaki rijitlik kaybını nasıl programa aktarabilirim. kiriş ayarları menüsündeki rijitlik azaltması sekmesindek bulunan değerleri değiştirmem nonlineer performans analizinde etkili olur mu. yada statik/betonarme sekmesinde bulunan tanımlı kesit parametrelerini değiştirmem mi doğru olur. benim merak ettiğim durum bu açıkçası.
 
TBDY Bölüm 15 kapsamında hasar görmüş yapıların modellenmesi ve değerlendirilmesi ile ilgili bir görüş belirtmemiştir. Ayrıca depremden ötürü hasar görmüş yapıların da değerlendirilemeyeceği 15.1.6 'da belirtilmektedir. Buradan deprem esnasında hasar görmüş bir binanın performans analizinin bu bölümdeki yöntemler ile yapılamayacağı anlaşılmaktadır.

15.1.7. 'de de yalnızca güçlendirilmiş elemanların performansının Bölüm 15 ile belirlenebileceği belirtilmektedir.

1705935130739.png

Bu noktada bazı önerilerde bulunabiliriz. Mevcut durumdaki hasarı elemanın kapasitesini ve beton kalitesini çok ciddi anlamda düşürerek elde edebilirsiniz. Ancak bu noktada yapının performans analizi sonucu çok yüksek ihtimalle “göçme bölgesi” çıkacaktır ve güçlendirme gerekecektir.

15.1.7 – Binada hasara neden olan bir deprem sonrasında hasarlı binanın güçlendirilmesi ve daha sonra güçlendirilmiş binanın deprem performansının belirlenmesi için bu Bölüm’de verilen esaslar uygulanacaktır. Hasarlı binanın güçlendirilmesinde mevcut elemanların dayanım ve rijitliklerinin hangi ölçüde gözönüne alınacağına projeden sorumlu inşaat mühendisi karar verecektir.

Örneğin; Deprem sırasında hasar alan kiriş programda modellemek için;

Etriyelerin hesaba dahil edilmemesi için, elemanların etriye donatı aralıklarını büyütmek, Eleman malzeme dayanımında etriye dayanımını düşürmek gibi yöntemler de izleyebilirsiniz. Bunlara ek olarak eleman ayarları performans analizi sekmesinden sargı etkisini iptal etmek için “etriye sıklaştırması var” seçeneğini işaretsiz hale getirmeniz uygun olacaktır.
 
TBDY Bölüm 15 kapsamında hasar görmüş yapıların modellenmesi ve değerlendirilmesi ile ilgili bir görüş belirtmemiştir. Ayrıca depremden ötürü hasar görmüş yapıların da değerlendirilemeyeceği 15.1.6 'da belirtilmektedir. Buradan deprem esnasında hasar görmüş bir binanın performans analizinin bu bölümdeki yöntemler ile yapılamayacağı anlaşılmaktadır.

15.1.7. 'de de yalnızca güçlendirilmiş elemanların performansının Bölüm 15 ile belirlenebileceği belirtilmektedir.

Ekli dosyayı görüntüle 40629

Bu noktada bazı önerilerde bulunabiliriz. Mevcut durumdaki hasarı elemanın kapasitesini ve beton kalitesini çok ciddi anlamda düşürerek elde edebilirsiniz. Ancak bu noktada yapının performans analizi sonucu çok yüksek ihtimalle “göçme bölgesi” çıkacaktır ve güçlendirme gerekecektir.

15.1.7 – Binada hasara neden olan bir deprem sonrasında hasarlı binanın güçlendirilmesi ve daha sonra güçlendirilmiş binanın deprem performansının belirlenmesi için bu Bölüm’de verilen esaslar uygulanacaktır. Hasarlı binanın güçlendirilmesinde mevcut elemanların dayanım ve rijitliklerinin hangi ölçüde gözönüne alınacağına projeden sorumlu inşaat mühendisi karar verecektir.

Örneğin; Deprem sırasında hasar alan kiriş programda modellemek için;

Etriyelerin hesaba dahil edilmemesi için, elemanların etriye donatı aralıklarını büyütmek, Eleman malzeme dayanımında etriye dayanımını düşürmek gibi yöntemler de izleyebilirsiniz. Bunlara ek olarak eleman ayarları performans analizi sekmesinden sargı etkisini iptal etmek için “etriye sıklaştırması var” seçeneğini işaretsiz hale getirmeniz uygun olacaktır.
cevabınız için teşekkür ederim. bir önceki mesajıma dikkat ederseniz depremden bahsetmedim. yan yana iki bina var birisi kepçe ekskavatör vs bi makine ile yıkılırken kontrol sağlanamadığı için diğer binanın üzerine yıkılıyor. ve yıkılırken de 3 katlı binada hasar meydana geliyor. yönetmelik burada depremden dolayı hasar aldıysa diyor normal şekilde hasar almasından bahsetmiyor. bahsettiğiniz etriye yöntemi ise kafamda canlanmıyor. çünkü yıkılan binada oluşan yükleme yatayda değil düşeyde bu durumdan dolayı da aslında eğilme çatlakları meydana gelmiş durumda yani kirişe kapasitesinden daha yüksek bir yük gelmiş durumda. ben bu durumda kiriş ve kolon ayarları penceresinde rijitlik azatlmalarını nasıl kullanabilirim. programda o menülerde yapılan değişiklikler hesaba nasıl yansıyor. ben bunu merak ediyorum.
benim sorunum deprem değil benim sorunum farklı sebeplerden dolayı binada bazı hasarlrın oluşmuş olması. ben bunu hesabıma nasıl dahil edebilirim. etriye bir çözüm akma gerilmesi çarpanı bir çözüm korozyon çarpanı bir çözüm fakat kesitle ilgili de bir çözümlemenin olması gerekmezmi. bunu nasıl yapacağız.
 
cevabınız için teşekkür ederim. bir önceki mesajıma dikkat ederseniz depremden bahsetmedim. yan yana iki bina var birisi kepçe ekskavatör vs bi makine ile yıkılırken kontrol sağlanamadığı için diğer binanın üzerine yıkılıyor. ve yıkılırken de 3 katlı binada hasar meydana geliyor. yönetmelik burada depremden dolayı hasar aldıysa diyor normal şekilde hasar almasından bahsetmiyor. bahsettiğiniz etriye yöntemi ise kafamda canlanmıyor. çünkü yıkılan binada oluşan yükleme yatayda değil düşeyde bu durumdan dolayı da aslında eğilme çatlakları meydana gelmiş durumda yani kirişe kapasitesinden daha yüksek bir yük gelmiş durumda. ben bu durumda kiriş ve kolon ayarları penceresinde rijitlik azatlmalarını nasıl kullanabilirim. programda o menülerde yapılan değişiklikler hesaba nasıl yansıyor. ben bunu merak ediyorum.
benim sorunum deprem değil benim sorunum farklı sebeplerden dolayı binada bazı hasarlrın oluşmuş olması. ben bunu hesabıma nasıl dahil edebilirim. etriye bir çözüm akma gerilmesi çarpanı bir çözüm korozyon çarpanı bir çözüm fakat kesitle ilgili de bir çözümlemenin olması gerekmezmi. bunu nasıl yapacağız.

Rijitlik azaltmalarını kullanıcı tanımlı oluşturabilmek için Eleman ayarları penceresinde bulunan "rijitlik azaltması" sekmesini kullanabilirsiniz. Bu sekmede değiştirdiğiniz durumu dikkate alarak performans analizi yapılmaktadır. Ancak bu yalnızca elemanın rijitliğini düşürerek bir itme analizi uygular. Dayanım konusunda önceki cevaplarda belirtilen uygulamaları yapmanız gerekir.

1705991302015.png

Ancak şunu eklemek isterim. TBDY kapsamında performans analizi yapılırken betonarme sistemlerde etkin kesit rijitliği çarpanları kullanılır ve eleman rijitlikleri bu şekilde azaltılır. Bu sebeple rijitlik azaltması yapılırken bunun da gözönünde tutlması gerekiyor. Örneğin çerçeve kirişleri için 0.35 değeri girilirse ideCAD statiğin otomatik olarak yaptığı performans analizi ile aynı durum oluşturulmuş olur. Yani üst üste bir çarpım söz konusu değil.

1705991481511.png

Depremde bir bölgenin hasar alması yalnızca rijitliğin düşmesine değil dayanımın da düşmesine bekli sıfırlanmasına sebep olur. Bu sebeple bu tip hasar almış binaların dikkatli bir şekilde irdelenmesi gerekiyor. Hasar alan elemanın yalnızca etkin kesit rijitliğini değiştirerek yapılacak değerlendirmelerin uygun olmadığı kanaatindeyim. Yukarıda bahsettiğim olanaklar yalnızca elemanın sistemde rijitliğini azaltarak iç kuvvet dağılımını değiştirir. Ancak hasar alan elemanların dayanımlarının da uygun şekilde irdelenmesi gerekiyor. Örneğin Nihan Hanım 'ın bahsettiği etriye sıklaştırması var seçeneğinin iptal edilmesi, betonda sargı etkisi sebebiyle oluşan dayanım artışının dikkate alınmaması için yapılır. Bu sebeple bu seçeneğin herhangi bir noktada hasar almış her elemanda iptal edilmesi gerekiyor. Bunun yanında donatı alanlarının azaltılması, beton dayanımının düşürülmesi gibi durumları da irdelemek gerekiyor.

çünkü yıkılan binada oluşan yükleme yatayda değil düşeyde bu durumdan dolayı da aslında eğilme çatlakları meydana gelmiş durumda yani kirişe kapasitesinden daha yüksek bir yük gelmiş durumda
Bu noktada şunu belirtmek isterim. Deprem etkisinde oluşan hasarlar da eğilme etkisi sebebiyle oluşan hasarlardır. Yani kontrollü hasar, ileri hasar diye bahsettiğimiz tüm hasar tipleri eğilme etkisinde meydana gelen hasarlardır. Önce eleman akma momentine yani kapasitesine ulaşır daha sonra plastik şekildeğiştirmeler başlar. Bu plastik şekildeğiştirmelerin derecesi de bize hasar durumunun ne olduğunu söyler. Aşağıda gösterdiğim TBDY 'de bahsedilen hasar bölgeleri eğilme etkisinden kaynaklanan hasarlardır. Deprem etkisinde kesme kuvvetinden de hasarlar oluşabilir ancak TBDY bu tip elemanları gevrek eleman olarak nitelendiriyor. Bu sebeple bu tip hasarlar hiçbir şekilde kabul edilmez. Böyle bir hasar yani kesme kuvvetinden kaynaklanan bir hasar oluştu ise o eleman bütün dayanımını ve rijitliğini kaybetmiş kabulü yapmak bile yerinde bir karar olabilir.

1705993158929.png

Bu konu uzun ve detaylı bir konu yukarıda gönderilen bilgi bankası linklerini ve aşağıda gönderdiğim performans analizi eğitimini de izlemeniz faydalı olacaktır.


Saygılarımla...
 
Rijitlik azaltmalarını kullanıcı tanımlı oluşturabilmek için Eleman ayarları penceresinde bulunan "rijitlik azaltması" sekmesini kullanabilirsiniz. Bu sekmede değiştirdiğiniz durumu dikkate alarak performans analizi yapılmaktadır. Ancak bu yalnızca elemanın rijitliğini düşürerek bir itme analizi uygular. Dayanım konusunda önceki cevaplarda belirtilen uygulamaları yapmanız gerekir.

Ekli dosyayı görüntüle 40639

Ancak şunu eklemek isterim. TBDY kapsamında performans analizi yapılırken betonarme sistemlerde etkin kesit rijitliği çarpanları kullanılır ve eleman rijitlikleri bu şekilde azaltılır. Bu sebeple rijitlik azaltması yapılırken bunun da gözönünde tutlması gerekiyor. Örneğin çerçeve kirişleri için 0.35 değeri girilirse ideCAD statiğin otomatik olarak yaptığı performans analizi ile aynı durum oluşturulmuş olur. Yani üst üste bir çarpım söz konusu değil.

Ekli dosyayı görüntüle 40640

Depremde bir bölgenin hasar alması yalnızca rijitliğin düşmesine değil dayanımın da düşmesine bekli sıfırlanmasına sebep olur. Bu sebeple bu tip hasar almış binaların dikkatli bir şekilde irdelenmesi gerekiyor. Hasar alan elemanın yalnızca etkin kesit rijitliğini değiştirerek yapılacak değerlendirmelerin uygun olmadığı kanaatindeyim. Yukarıda bahsettiğim olanaklar yalnızca elemanın sistemde rijitliğini azaltarak iç kuvvet dağılımını değiştirir. Ancak hasar alan elemanların dayanımlarının da uygun şekilde irdelenmesi gerekiyor. Örneğin Nihan Hanım 'ın bahsettiği etriye sıklaştırması var seçeneğinin iptal edilmesi, betonda sargı etkisi sebebiyle oluşan dayanım artışının dikkate alınmaması için yapılır. Bu sebeple bu seçeneğin herhangi bir noktada hasar almış her elemanda iptal edilmesi gerekiyor. Bunun yanında donatı alanlarının azaltılması, beton dayanımının düşürülmesi gibi durumları da irdelemek gerekiyor.


Bu noktada şunu belirtmek isterim. Deprem etkisinde oluşan hasarlar da eğilme etkisi sebebiyle oluşan hasarlardır. Yani kontrollü hasar, ileri hasar diye bahsettiğimiz tüm hasar tipleri eğilme etkisinde meydana gelen hasarlardır. Önce eleman akma momentine yani kapasitesine ulaşır daha sonra plastik şekildeğiştirmeler başlar. Bu plastik şekildeğiştirmelerin derecesi de bize hasar durumunun ne olduğunu söyler. Aşağıda gösterdiğim TBDY 'de bahsedilen hasar bölgeleri eğilme etkisinden kaynaklanan hasarlardır. Deprem etkisinde kesme kuvvetinden de hasarlar oluşabilir ancak TBDY bu tip elemanları gevrek eleman olarak nitelendiriyor. Bu sebeple bu tip hasarlar hiçbir şekilde kabul edilmez. Böyle bir hasar yani kesme kuvvetinden kaynaklanan bir hasar oluştu ise o eleman bütün dayanımını ve rijitliğini kaybetmiş kabulü yapmak bile yerinde bir karar olabilir.

Ekli dosyayı görüntüle 40642

Bu konu uzun ve detaylı bir konu yukarıda gönderilen bilgi bankası linklerini ve aşağıda gönderdiğim performans analizi eğitimini de izlemeniz faydalı olacaktır.


Saygılarımla...


Oğuzcan bey merhaba, evet beklenen sünek davranış ve elemanların akmaya ulaşarak kırılma gerçekleştirmesi.
ama özellikle 30- 40 yıllık eski binalarda bu tip bir davranış olamıyor. binalarda deprem sonrası gevrek kırılmalar yani kesme kırılması meydana geliyor.

diyelim mevcut yapı da sadece 1 kolonda kesme çatlağı görülmüş. diğer tüm elemanlarda sorun yok.

bunu modellerken programa nasıl tanıtmalıyız

örneğin 30/60 kolon hasarlı. çatlağın derinliğine göre bir kabul yaparak, düşük kesitli tanımlayıp örn 20/50 olarak mı girilmeli?
yoksa hasarlı kolon ayarlarına girip, statik/betonarme kısmında "tanımlı kesit parametreleri tıklanıp yeni atalet değeri mi girilmeli?

yoksa sizin örnek verdiginiz rijitlik azaltması kısmına girip oradaki çatlagın örneğin kesitin yarısını etkilediği düşünülerek 0.50 değeri mi girilmeli.(Burada ataleti değiştir mi yoksa Elastisite modulu değiştir mi işaretlenmeli hasarı tanımlamak için)

kolonun alt ucu çatlak ancak üst ucu hasarsız oldugu durumlarda sadece alt uç için rijitlik azaltması yapılabilmekte midir?

bunlardan hangisini mevcut hasarı programa tanımlamaya doğruya en yakın seçenek olarak görüyorsunuz?

yönetmelikteki o arka arkaya yazılmış iki madde çelişkili duruyor. hem hasarlı eleman varsa bu yonetmelik uygulanmaz denmiş.
hem de güçlendir oyle uygula denmiş. güçlendirmek için zaten analize dahil edip hesap yapılması gerekmekte.

en azından programdaki tanımlı kesit parametreleri penceresi ve rijitlik azaltması penceresi kullanımı hakkında biraz da detay verebilirseniz iyi olur.

son olarak etkin kesit rijitlik çarpanı kolonda 0,70 olarak tabloda yer alıyor. Bu zaten yönetmelik gereği kolonun ilk haline göre %30 rijitlik azaltması yapılmış, bir de biz o hasarlı kolonu tanıtmak için rijitlik çarpanını 0.50 olarak değiştirdiğimizde o hasarlı kolonu 2 defa mı rijitlik azaltması yapıyor oluyoruz?
 
Son düzenleme:
Bu noktada TBDY Bölüm 5 ve Bölüm 15 net bir koşul belirtmediği için ne yazık ki referans gösterilecek bir madde bulunmamaktadır. Bu sebeple ben de yönetmelik açısından net bir cevap veremiyorum. Bu noktada referans alınabilecek bir kaynak veya uygulanacak bir uluslararası yönetmelik olması gerekiyor. O zaman yardımcı olabilirim.

Ancak sorularınıza TBDY ni referans alarak bazı cevaplar vermeye çalışayım.

örneğin 30/60 kolon hasarlı. çatlağın derinliğine göre bir kabul yaparak, düşük kesitli tanımlayıp örn 20/50 olarak mı girilmeli?
yoksa hasarlı kolon ayarlarına girip, statik/betonarme kısmında "tanımlı kesit parametreleri tıklanıp yeni atalet değeri mi girilmeli?
İkisi de ayrı ayrı dikkate alınabilecek olan yaklaşımlar. Ancak burada kesit boyutu olarak değil moment-eğrilik bağıntısı ile dayanım açısından da düşünmek gerekiyor. Örneğin bu elemanda süneklik kontrolü yapılırken beton dahil edilmeli mi? donatılarda bir akma meydana gelmiş mi? donatının aderansı nasıl dikkate alınmalı gibi soruların cevaplanması gerekiyor. Burada ideCAD statik içerisinde yapmak istediğiniz modeli iki şekilde de yapabilirsiniz.


yoksa sizin örnek verdiginiz rijitlik azaltması kısmına girip oradaki çatlagın örneğin kesitin yarısını etkilediği düşünülerek 0.50 değeri mi girilmeli.(burada ataleti değiştir mi yoksa elastisite modulu değiştir mi işaretlenmeli hasarı tanımlamak için)

Önceki cevabımda da belirttiğim gibi performans analizi yapılırken etkin kesit rijitliği çarpanları ile elemanların rijitlik azaltması otomatik olarak yapılır. Örnek verdiğimiz eleman kiriş ise burada 0.5 girmek aşağıda gösterdiğim tabloya uygun olmuyor. Çünkü aşağıdaki tabloda zaten 0.35 olarak kiriş etkin kesit rijitlikleri dikkate alınıyor. Eğer siz 0.5 girerseniz daha rijit bir kiriş tanımlamış olursunuz. Ufak denemeler yaparak da bu durum görülebilir.

1707295063983.png

kolonun alt ucu çatlak ancak üst ucu hasarsız oldugu durumlarda sadece alt uç için rijitlik azaltması yapılabilmekte midir?

Bu yaklaşımın doğru olmadığı kanaatindeyim. Çünkü biz tablo 4.2 de etkin kesit rijitlikleri hesaplarken tüm kesite bu etkin kesit rijitlikleri veriyoruz. Ancak burada yığılı plastik davranış modelinde de anlattığımız gibi iki uçta plastik mafsallar yani hasar oluşuyor diğer bütün kısımların lineer olduğu kabulü yapılıyor. Ancak TBDY tüm kesite etkin kesit rijitliği tanımlıyor. Bu sebeple alt uçta hasar tanımı yapılıp üst uçta hasar tanımı yapılmaması yaklaşımı TBDY 'de belirtilen kriterler çerçevesinde uygun bir yaklaşım olmayabilir. Bu noktada herhangi bir sonlu eleman tanımı da teorik olarak yapılamamaktadır.

Bu linki görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol.

yönetmelikteki o arka arkaya yazılmış iki madde çelişkili duruyor. hem hasarlı eleman varsa bu yonetmelik uygulanmaz denmiş.
hem de güçlendir oyle uygula denmiş. güçlendirmek için zaten analize dahil edip hesap yapılması gerekmekte.

Bu noktada yönetmelikte çelişkili olan bir durum bulunmuyor. Yalnızca yönetmelikte bir eksiklik var. O eksiklik de hasar gören elemanların modellenmesi ve değerlendirilmesinin nasıl dikkate alınacağı. Bu iki maddesi yönetmelik açısından açıklamaya çalışayım.

TBDY 15.1.6 'da deprem ötürü hasar görmüş binalarda performans değerlendirmesinin bölüm 15 'te yapılamayacağını belirtmiş. Burada söylenmek istenen konu, eğer bir eleman depremden ötürü hasar almış ise bu hasarın modellenmesi ve değerlendirilmesinin Bölüm 15 'te verilen maddeler ile yapılamayacağıdır. Başka bir yönetmelik veya başka bir prensip bu noktada kullanılabilir. Yani siz depremde hasar görmüş yapının performans değerlendirmesini yapabilirsiniz ancak bu değerlendirme Bölüm 15 kapsamında olamıyor. Çünkü çatlamış ve hasar görmüş elemanların hem süneklik hem de çevrimsel davranışları değişeceği için bu bölümdeki performans değerlendirmeleri yanlış sonuçlar verebilir.

TBDY 15.1.7 'de ise depremde hasar gören elemanların güçlendirilmesi halinde Bölüm 15 'te belirtilen kriterlerde performans değerlendirmesi yapılabileceği belirtilmektedir. Ancak hasar görmüş elemanın modellenmesi konusunu mühendisin sorumluluğuna bırakmıştır. Burada güçlendirilmiş elemanı mevcut eleman veya yeni eleman olarak dikkate alabiliriz ve bu da Bölüm 15 ile değerlendirilebilir demek istiyor.

Umarım açıklayıcı olabilmişimdir.
Saygılarımla...
 
Geri
Üst