Mimarlar İçin Basit Yapı Düzensizlikleri Sorgulama Yöntemi

[İsmail Hakkı BESLER]

Basitçe Yapı Düzensizlikleri nasıl Sorgulanır? (*)

1. Kat Planlarını İnceleyerek:

• Katlar arasında plan şekli çok değişiyor mu?
  (Örneğin: Üst kat kare, alt kat “L” veya “U” olmuş mu?)
  → Plan çıkıntısı düzensizliği (A3) riski olabilir.
• Döşemelerde büyük boşluklar var mı? (Asansör, merdiven boşluğu, avlu gibi)
  → Döşeme süreksizliği (A2) riski olabilir.
• Çıkmalar var mı?
  → Eğer çıkmalar ana kütleye göre çok büyükse
  → Plan düzensizliği (A3) olabilir.

2. Kat Yüksekliklerini ve Boşluklarını Kontrol Ederek:

• Giriş katı diğer katlara göre çok daha yüksek mi?
• Giriş katında az kolon veya hiç perde yok mu?
• Üst katlar ise küçük açıklıklı ve dolu duvarlı mı?
  → Bu durumda Yumuşak kat (B2) veya Zayıf kat (B1) düzensizliği olabilir.

3. Kolon ve Perdelerin Sürekliliğini Sorgulayarak:

• Kolonlar ve perdeler her katta aynı yerden mi devam ediyor?
• Üst katta olan bir kolon veya perde, alt katta yoksa veya konsola oturtulmuşsa?
  → Taşıyıcı süreksizliği (B3) riski vardır

4. Kısa Kolon Riskine Dikkat Ederek:

• Bant pencereler veya yarım duvarlar kullanılmış mı?
  → Kısa kolon oluşmuş olabilir. Bu depremde kırılma riski doğurur.

5. Burulma İçin Şu Soruları Sorarak:

• Perdeler ve kolonlar simetrik mi?
• Yapının bir köşesinde daha fazla perde, diğer köşesinde daha az mı?
  → Asimetri varsa, Burulma düzensizliği (A1) olabilir.

Kısaca Bir Mimar Projeye Bakınca aşağıdakileri Düşünebilir:

• “Yapının şekli basit ve düzenli mi?”
• “Taşıyıcılar düzenli ve sürekli mi?”
• “Giriş katı diğer katlara benzer mi?”
• “Döşemeler bütün gibi mi davranacak?”
• “Yapı taşıyıcı sistemi plan düzleminde de dengeli mi?”

Bu 5 soruya “evet” diyemiyorsanız, proje muhtemelen bir düzensizlik içeriyor demektir.

(*) Bu liste sadece mimarın ön kontrolü içindir.
Asıl statik proje ve statik hesaplar her zaman mutlaka inşaat mühendisi tarafından yapılmalıdır.