Madde 4.3.4.6 Kontrolu

[Levent Özpak]

projeyi yükledim önce ilk haliyle analiz yapın sonra 50 cm lik su basman perdelerini silip analiz yaparsanız demek istediğim anlaşılır

Bu linki görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol.

Eklediğiniz projede Analiz Ayarları/TBDY Seçenekleri sekmesinde "Perde devrilme momenti hesabında 1/3 şartını sağlamayan bağ kirişlerinin de (Nv) katkısını dikkate al" satırı işaretlenmiş.
Subasman perdeleri tanımlandığında perde devrilme momentleri oranındaki değişimin nedeni bu seçeneğin işaretlenmesi.
Seçenek işaretlemeden, subasman perdeli ve subasman perdesiz projelerde Mdev değerleri birbirine yakın çıkmaktadır.

Yönetmeliğin mevcut durumu bu seçeneğin işaretlenmesine izin vermiyor. Aşağıdaki linkte konuyla ilgili yapılan paylaşımları incelemenizi öneririz.

Bu linki görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol.

İyi çalışmalar

 

[Statiker95]

Analiz ayarlarında "Perde devrilme momenti hesabında 1/3 şartını sağlamayan bağ kirişilerin de (Nv) katkısını dikkate al" opsiyonunu işaretlediğimizde bu opsiyonda moment kolu kat ağırlık merkezine göre alınıyor.Yanı katta bir diyaframı oluşturacak bir döşeme olması gerekiyor. Modelinize ekte ekran alıntısı ile gösterdiğim şekilde konsol bir döşeme girildiğinde opsiyon ile birlikte analiz edildiğinde devrilme oranının 1 çıktığını görebilirsiniz. Böyle iki perde tek kiriş şeklindeki deneme projelerde böyle bir durum söz konusu.Bu opsiyon diyafram oluşan sistemlerde çalışıyor kısaca.

Sizin modeliz;
Kat diyaframının oluşması için oluşturduğum model ;





Bağ derecesi hesaplanırken çekirdek perdeye bağımsız bir şekilde ters üçgen fiktif yükleme yapılır.Önemli olan fiktif yükleme sonucu M1 ,M2 ve Nv değerlerinin elde edilerek yönetmelikte verilen formül ile bağ derecesi katsayısının hesaplanmasıdır. Fiktif yükleme yapıldığı için m1,m2 ve nv değerlerinin büyüklükleri önemli değildir. TBDY-2018 Eğitim Elkitabı'nda da yöntem bu şekildedir.

Omega = c x Nv / ( M1 + M2 + c x Nv)

Bu formuldeki, Nv M1 M2 degerleri birim yukleme sonucu bulunur. Diyelim ki ters ucgenin tepe degerini 10 kat fazla verdiniz bu degerler 10 kat buyur ama omega degismez.

Yönetmelik madde 4.3.4.6 ile, perdelerde deprem yüklerinden meydana gelen devrilme momentlerinin toplamı, binanın tümü için deprem yüklerinden tabanda meydana gelen toplam devrilme momentinin %75 inden az olmayacaktır şartı getirilmiştir.
Bu madde uygulanırken yapının tamamı için hesaplanan devrilme momenti eşdeğer veya dinamik olarak hesaplanabilir. İki hesap arasında %10 lar mertebesinde fark olabilr. Fakat burada asıl önemli durum özellikle az katli ve yayvan yapilarda perdelerin yapı merkezinden uzaklaştıkca aldıkları normal kuvvet etkisiyle yapının toplam devrilme momentine verdikleri katkıdır.

Yönetmeliğin soylediği şekilde hesap yapıldıginda merkezden uzak perdelerin eksenel kuvvetleri sebebiyle 0.75 şartını sağlamak nerdeyse imkansız hale geliyor. Bu şartın sağlanabilmesi için bu perdeye rijit istikametten bağlanan kirişlerin kesme kuvvet katkısını almak gerekiyor. Lakin yönetmelik böyle yapabilirsiniz demiyor. Bu şartı sağlayabilmek için perde devrilme momentlerine bu normal kuvvetlerin (perdeye saplanan kirislerin kesme kuvvetlerinin) oluşturduğu Momentleri katmak gerekir. ideCAD bağ kirişli perdelerde baglilik derecesi sartini saglayan bağ kirişli perdenin devrilme momentini bu şekilde hesaplıyor. Zaten yonetmelik bag kirisli perdelerin devrilme momentini boyle hesaplattiriyor. Fakat bağ kirişi niteliğinde olmayan kirişerin saplandığı perdelerde perdelerin tabanında meydana gelen devrilme momentini tek basina aldiriyor.

Yönetmelik 4.3.4.8 de Mdev , boşluksuz perdeler için 4.5.3.7(d) veya 4.5.3.8(c) ye göre, bağ kirişli (boşluklu) perdeler için ise 4.5.4.3 e göre hesaplanacaktır.
Binanın tümü için deprem yüklerinden meydana gelen toplam devrilme momenti M0 ise 4.7, 4.8.2 veya 4.8.3 e göre elde edilecektir.

Bu haliyle ideCAD deprem yönetmeliğin söylediği gibi doğru bir şekilde hesap yapar. Ekteki projede neredeyse tamamı perde olan projede devrilme kontolu X yönünde 0.71 de kalmaktadır. Sebebi de devrilmeye kenardaki perdelerin normal kuvvetleri olmaktadır.


Asagidaki projde kolonlar ozellikle sisteme devrilme katkisi saglamasinlar diye 25x25 secildi. Bu sistemde devrilme momenti oranı Ancak %71 ler mertebesinde çkıyor. Kolonlar makul boyutlarda girildiginde oran daha da kuculecek. Kolonlar 50x50 girildiginde Mdev/m0 0.55 e dusuyor.









ideCAD Etabs karşılaştırma

Konu uzun zaman önce açılmış ve üzerine bir çok mesaj yazılmış ama bazı şeyleri bulamadım konu özelinde,

Öncelikte yönetmelikte yer alan bağ kirişi bağ derecesi katsayısı hesabında, perdelerin tabanlarındaki eksenel kuvvetlerin eşit verilmesi, yapıdan bağımsız bir şekilde tasarım yapılması durumunda oluşabilir. Yada simetrik ve düzensizliklerin olmadığı binada, merkezi perdelerde oluşabilir. Bu duruma değinilmiş, ve üçgen fiktif yükleme ile bağ kirişlerinin bağ derece katsayılarının hesaplandığı söylenilmiş. Bu noktada Üçgen fiktif yükleme ile test henüz etmememle birlikte, eşdeğer ve mod birleştirme sonuçlarına göre, bağ derece katsayısının farklı değerler aldığını belirtebilirim. (Üçgen fiktif yüklemede, yüke göre bağ derece katsayılarının değişmediği söylenilmiş.)

Ayrıca İdecad, devrilme momenti hesabını mod birleştirmeden elde edilen değerlere göre mi yapıyor, yapıyor ise örneğin perdelerin yapının bir tarafında yığıldığı bir yapıda, bağ kirişli perdenin devrilme momenti hesaplarını yaparken, perde gruplarının tabanındaki eksenel kuvvetler birbirine eşit gelmeyecektir. Bu durumda program nasıl bir yol izliyor.

Bir diğer husus ise, genelde ve yönetmelikte verilen örneğin iki perde arasında tek bağ kirişi ( tek doğrultu için) örnekleri mevcut. Ancak aynı doğrultu üzerinde 3 bağ kirişi ile bağlı 4 perdenin, bağ kirişlerinin bağ derece katsayısı hesaplarının yapımına dair örnekler göremedim. (çok daha karmaşık perdeler üzerinde uğraşıyorum) Bu durumda bağ derecesini hesaplarken, şöyle bir yol izlenebileceğini düşünüyorum, ortada bulunan bağ kirişinin etrafındaki birbirine bağlı perdeleri perde grubu yaparak tek bir eksenel kuvvet ve moment değeri bulmak (ağırlık merkezlerinden geçen) ve tek bir bağ kirişi etrafında çalışan iki perde gibi modellemek. Onun haricinde orta bağ kirişinin sağında ve solundaki perdeleri ayrı ayrı eksenel kuvvet ve moment değerlerini hesaplarsak ve bu şekilde bağ derecesini hesaplamak istersek yüksek değerler bulunuyor. sağ ve sol uçlarda bulunan bağ kirişlerinin modellenmesi ayrı bir durum, orada sağ ve sol uçlarda eksenel kuvvetlerin eşit çıkması durumu yalnızca perdeleri birbirinden ayırmak suretiyle olabilir diye düşünüyorum.

 

[Oğuzcan HADİM]

bu konu ile alakalı önceki cevaplar ve bilgi bankası yazımız mevcuttur. Cevaplarıma başlamadan önce sizden ricam içerik ne olursa olsun denediğiniz projeleri ve hangi sonuçları incelediğinizi bizimle paylaşmamız. Bu proje üzerinden çok daha hızlı cevap vermemizi sağlayacaktır.

Öncelikte yönetmelikte yer alan bağ kirişi bağ derecesi katsayısı hesabında, perdelerin tabanlarındaki eksenel kuvvetlerin eşit verilmesi, yapıdan bağımsız bir şekilde tasarım yapılması durumunda oluşabilir. Yada simetrik ve düzensizliklerin olmadığı binada, merkezi perdelerde oluşabilir. Bu duruma değinilmiş, ve üçgen fiktif yükleme ile bağ kirişlerinin bağ derece katsayılarının hesaplandığı söylenilmiş. Bu noktada Üçgen fiktif yükleme ile test henüz etmememle birlikte, eşdeğer ve mod birleştirme sonuçlarına göre, bağ derece katsayısının farklı değerler aldığını belirtebilirim. (Üçgen fiktif yüklemede, yüke göre bağ derece katsayılarının değişmediği söylenilmiş.)

Bağ kirişli boşluklu perdelerde devrilme momenti hesabı ideCAD bilgi bankasında mevcuttur. Aşağıdaki linkten ulaşabilirsiniz.

Bu linki görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol.

Burada bağ kirişli boşluklu perde sistemi yapıdan ayrılarak ters üçgen bir yükleme oluşturulur ve bağ kirişi bağlılık derecesi bu şekilde hesaplanır.

Öncelikte yönetmelikte yer alan bağ kirişi bağ derecesi katsayısı hesabında, perdelerin tabanlarındaki eksenel kuvvetlerin eşit verilmesi, yapıdan bağımsız bir şekilde tasarım yapılması durumunda oluşabilir. Yada simetrik ve düzensizliklerin olmadığı binada, merkezi perdelerde oluşabilir

Yapıdan bağımsız koşulda oluşması durumu doğru. Eğer perde gruplarının bağ kirişi bağlılık derecesi hesabını TBDY örnekler kitabında anlatıldığı gibi yapıdan ayrı bir şekilde hesaplarsanız normal kuvvetler her daim simetrik çıkacaktır. Ancak simetrik veya düzensizliklerin olmadığı binalar için de eğer bu perde gruplarını yapıdan ayırarak çözerseniz yine Nv değerleri simetrik çıkmak zorundadır. Bu durumu biraz açıklamaya çalışayım.

Perde tabanlarında oluşan eksenel kuvvetler eğer aynı düzlemdelerse simetrik oluşacaktır. Burada kuvvet ve moment dengesi sebebiyle bu şekilde oluşuyor. Bunu TBDY Şekil 4.1 üzerinden anlatmaya çalışayım. Burada yükleme durumu yalnızca yatayda. Yani sistemde sadece yatay yükler mevcut. Bu yatay yükler, perde gruplarının mesnetlerinde moment ve eksenel kuvvetler oluşturuyor. Momentler perde gruplarının rijitliklerine göre farklı değerler çıkar. Ancak Nv yani normal kuvvetler simetrik çıkmak zorunda çünkü düşey denge sağlanmalı. Yukarı yönde çıkan bir normal kuvveti dengelemek için ters yönde bir normal kuvvet daha çıkmalı. Sistemde düşeyde başka da yük olmadığından ne olursa olsun bu değerler aynı çıkar. TBDY Şekil 4.1 'de simetrik çizilmemiş.



Örneğin bir benzer sistemi aşağıda yaptım. iki farklı boyutta yalnızca yatay ters üçgen yükü etkiterek eksenel kuvvet sonuçlarına baktım ve görüldüğü üzere tüm katlarda simetrik.

Bu noktada Üçgen fiktif yükleme ile test henüz etmememle birlikte, eşdeğer ve mod birleştirme sonuçlarına göre, bağ derece katsayısının farklı değerler aldığını belirtebilirim. (Üçgen fiktif yüklemede, yüke göre bağ derece katsayılarının değişmediği söylenilmiş.)

Mod birleştirme sonuçları için eğer sistemde Ex Ey gibi tüm yapıdan elde edilen sonuçları inceliyorsanız farklı çıkmasını bekleriz. Çünkü Mod birleştirme yönteminde tüm yapı ve tüm modlar dikkate alınmaktadır. Ters üçgen yük verilecek oluşturulan sistem ile bu oldukça farklı sonuçlar oluşturur doğası gereği. Ayrıca mod birleştirme yönteminde çıkan sonuçlar kuvvet etkitilerek elde edilen iç kuvvet sonuçları değildir. Her moddan elde edilen sonuçların CQC ile birleştirilmesi ile elde edilir. Konuyu değiştirmemek adına, dinamik analiz bölümlerimizde bunu detaylıca açıkladık oradan inceleyebilirsiniz.

Bu linki görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol.

Bu linki görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol.

Yüke göre bağlılık derece katsayının değişmemesi durumu ters üçgen yüklemedeki yük değerleridir. Yani siz ister ters üçgen yüklemeyi 1kN isterseniz 4356 kN ile dağıtarak yapın bağ kirişi bağlılık katsayısı değişmeyecektir.

Ayrıca İdecad, devrilme momenti hesabını mod birleştirmeden elde edilen değerlere göre mi yapıyor, yapıyor ise örneğin perdelerin yapının bir tarafında yığıldığı bir yapıda, bağ kirişli perdenin devrilme momenti hesaplarını yaparken, perde gruplarının tabanındaki eksenel kuvvetler birbirine eşit gelmeyecektir. Bu durumda program nasıl bir yol izliyor.

Devrilme momenti kontrolü mod birleştirme yöntemi ile yapılmaktadır. Aşağıda TBDY 'de bu konu ile belirtilmiş madde görülmektedir. Bağ kirişi bağlılık kontrolü için yalnızca ayrıca bir hesaplama yapılıp ters üçgen yöntemi kullanılmaktadır. (Bağ kirişleri için bu yöntemi İMO 'nun yayınladığı TBDY eğitim el kitabında bulabilirsiniz.)

Zaten burada ters üçgen yöntemi ile yapılan hesaplama sonucu devrilme momenti değeri kontrol edilmemelidir çünkü burada fiktif bir yükten bahsediyoruz. Devrilme momenti kontrolü tüm sistemin devrilme momentini de içerdiğinde bu tip fiktif yükleme ile sonuçlar karşılaştırılmamalıdır. İdeCAD bu noktada mod birleştirme yöntemini kullanır.


Ayrıca devrilme momenti kontrolünde hesaplanan tüm değerler de raporlarda gözükmektedir.



Aşağıdaki raporda belirtilen Mdev yani perde perde devrilme momentleri Mo yani binanın tümü için deprem yüklerinden meydana gelen devrilme momentleri ile kıyaslandığından mod birleştirme yöntemi ile hesaplanır.

Bir diğer husus ise, genelde ve yönetmelikte verilen örneğin iki perde arasında tek bağ kirişi ( tek doğrultu için) örnekleri mevcut. Ancak aynı doğrultu üzerinde 3 bağ kirişi ile bağlı 4 perdenin, bağ kirişlerinin bağ derece katsayısı hesaplarının yapımına dair örnekler göremedim. (çok daha karmaşık perdeler üzerinde uğraşıyorum) Bu durumda bağ derecesini hesaplarken, şöyle bir yol izlenebileceğini düşünüyorum, ortada bulunan bağ kirişinin etrafındaki birbirine bağlı perdeleri perde grubu yaparak tek bir eksenel kuvvet ve moment değeri bulmak (ağırlık merkezlerinden geçen) ve tek bir bağ kirişi etrafında çalışan iki perde gibi modellemek. Onun haricinde orta bağ kirişinin sağında ve solundaki perdeleri ayrı ayrı eksenel kuvvet ve moment değerlerini hesaplarsak ve bu şekilde bağ derecesini hesaplamak istersek yüksek değerler bulunuyor. sağ ve sol uçlarda bulunan bağ kirişlerinin modellenmesi ayrı bir durum, orada sağ ve sol uçlarda eksenel kuvvetlerin eşit çıkması durumu yalnızca perdeleri birbirinden ayırmak suretiyle olabilir diye düşünüyorum.

Burada modeli görerek yorum yapmam daha uygun olacaktır. Aksine söyleyeceklerim yukarıda yazdıklarımdan öteye geçmeyecektir. Ancak burada şunu söyleyebilirim. 3 veya 4 'lü olsa da yukarıda açıklamaya çalıştığım sebepten ötürü düşey denge sağlanacaktır. Örneğin bir perdenin normal kuvveti diğer iki perdenin normal kuvvetlerinin toplamına eşit çıkması gibi bir durum oluşacağını öngörüyorum.
Devrilme momenti kontrolünde de yukarıda anlattığım mod birleştirme yöntemi durumu geçerlidir.

Umarım açıklayıcı olabilmişimdir.

Saygılarımla...

 

[Statiker95]

bu konu ile alakalı önceki cevaplar ve bilgi bankası yazımız mevcuttur. Cevaplarıma başlamadan önce sizden ricam içerik ne olursa olsun denediğiniz projeleri ve hangi sonuçları incelediğinizi bizimle paylaşmamız. Bu proje üzerinden çok daha hızlı cevap vermemizi sağlayacaktır.



Bağ kirişli boşluklu perdelerde devrilme momenti hesabı ideCAD bilgi bankasında mevcuttur. Aşağıdaki linkten ulaşabilirsiniz.

Bu linki görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol.

Burada bağ kirişli boşluklu perde sistemi yapıdan ayrılarak ters üçgen bir yükleme oluşturulur ve bağ kirişi bağlılık derecesi bu şekilde hesaplanır.


Yapıdan bağımsız koşulda oluşması durumu doğru. Eğer perde gruplarının bağ kirişi bağlılık derecesi hesabını TBDY örnekler kitabında anlatıldığı gibi yapıdan ayrı bir şekilde hesaplarsanız normal kuvvetler her daim simetrik çıkacaktır. Ancak simetrik veya düzensizliklerin olmadığı binalar için de eğer bu perde gruplarını yapıdan ayırarak çözerseniz yine Nv değerleri simetrik çıkmak zorundadır. Bu durumu biraz açıklamaya çalışayım.

Perde tabanlarında oluşan eksenel kuvvetler eğer aynı düzlemdelerse simetrik oluşacaktır. Burada kuvvet ve moment dengesi sebebiyle bu şekilde oluşuyor. Bunu TBDY Şekil 4.1 üzerinden anlatmaya çalışayım. Burada yükleme durumu yalnızca yatayda. Yani sistemde sadece yatay yükler mevcut. Bu yatay yükler, perde gruplarının mesnetlerinde moment ve eksenel kuvvetler oluşturuyor. Momentler perde gruplarının rijitliklerine göre farklı değerler çıkar. Ancak Nv yani normal kuvvetler simetrik çıkmak zorunda çünkü düşey denge sağlanmalı. Yukarı yönde çıkan bir normal kuvveti dengelemek için ters yönde bir normal kuvvet daha çıkmalı. Sistemde düşeyde başka da yük olmadığından ne olursa olsun bu değerler aynı çıkar. TBDY Şekil 4.1 'de simetrik çizilmemiş.

Ekli dosyayı görüntüle 45160

Örneğin bir benzer sistemi aşağıda yaptım. iki farklı boyutta yalnızca yatay ters üçgen yükü etkiterek eksenel kuvvet sonuçlarına baktım ve görüldüğü üzere tüm katlarda simetrik.

Ekli dosyayı görüntüle 45161



Mod birleştirme sonuçları için eğer sistemde Ex Ey gibi tüm yapıdan elde edilen sonuçları inceliyorsanız farklı çıkmasını bekleriz. Çünkü Mod birleştirme yönteminde tüm yapı ve tüm modlar dikkate alınmaktadır. Ters üçgen yük verilecek oluşturulan sistem ile bu oldukça farklı sonuçlar oluşturur doğası gereği. Ayrıca mod birleştirme yönteminde çıkan sonuçlar kuvvet etkitilerek elde edilen iç kuvvet sonuçları değildir. Her moddan elde edilen sonuçların CQC ile birleştirilmesi ile elde edilir. Konuyu değiştirmemek adına, dinamik analiz bölümlerimizde bunu detaylıca açıkladık oradan inceleyebilirsiniz.

Bu linki görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol.

Bu linki görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol.

Yüke göre bağlılık derece katsayının değişmemesi durumu ters üçgen yüklemedeki yük değerleridir. Yani siz ister ters üçgen yüklemeyi 1kN isterseniz 4356 kN ile dağıtarak yapın bağ kirişi bağlılık katsayısı değişmeyecektir.




Devrilme momenti kontrolü mod birleştirme yöntemi ile yapılmaktadır. Aşağıda TBDY 'de bu konu ile belirtilmiş madde görülmektedir. Bağ kirişi bağlılık kontrolü için yalnızca ayrıca bir hesaplama yapılıp ters üçgen yöntemi kullanılmaktadır. (Bağ kirişleri için bu yöntemi İMO 'nun yayınladığı TBDY eğitim el kitabında bulabilirsiniz.)

Zaten burada ters üçgen yöntemi ile yapılan hesaplama sonucu devrilme momenti değeri kontrol edilmemelidir çünkü burada fiktif bir yükten bahsediyoruz. Devrilme momenti kontrolü tüm sistemin devrilme momentini de içerdiğinde bu tip fiktif yükleme ile sonuçlar karşılaştırılmamalıdır. İdeCAD bu noktada mod birleştirme yöntemini kullanır.

Ekli dosyayı görüntüle 45164
Ayrıca devrilme momenti kontrolünde hesaplanan tüm değerler de raporlarda gözükmektedir.

Ekli dosyayı görüntüle 45166

Aşağıdaki raporda belirtilen Mdev yani perde perde devrilme momentleri Mo yani binanın tümü için deprem yüklerinden meydana gelen devrilme momentleri ile kıyaslandığından mod birleştirme yöntemi ile hesaplanır.

Ekli dosyayı görüntüle 45167



Burada modeli görerek yorum yapmam daha uygun olacaktır. Aksine söyleyeceklerim yukarıda yazdıklarımdan öteye geçmeyecektir. Ancak burada şunu söyleyebilirim. 3 veya 4 'lü olsa da yukarıda açıklamaya çalıştığım sebepten ötürü düşey denge sağlanacaktır. Örneğin bir perdenin normal kuvveti diğer iki perdenin normal kuvvetlerinin toplamına eşit çıkması gibi bir durum oluşacağını öngörüyorum.
Devrilme momenti kontrolünde de yukarıda anlattığım mod birleştirme yöntemi durumu geçerlidir.

Umarım açıklayıcı olabilmişimdir.

Saygılarımla...

Teşekkür ederim, Söyledikleriniz anlattıklarımı birebir doğruluyor. Ancak Ters üçgen yükleme örneği için Tdby-2018 yönetmeliği el kitabını inceledim şuanda, (Perdeler yapı dışına alınıp, Fne kuvveti uygulanmadan eşdeğer deprem yükü yöntemine benzer 100kN (en üst kat kesme k.) ters üçgen yük uygulanmış.

Ancak burada ki örnekte en üst kat kütlesi en büyük çıkmış, En üst kat kütlesinin büyük çıkması zor bir durum. Ama Fne kullanılmadan en üst katta en büyük kuvveti elde edebilmek için kat kütlesi ile kat yüksekliğinin çarpımının diğer katlardan büyük olması gerekmektedir. Diğer bir durum ise 6 katlı bina için elde ettikleri üçgen yükler sırası ile en üst kattan aşağıya aşağıda eğitim kitabı adı altında verilmiş olup benim hesaplarım ile uyuşmamaktadır. Kontrol edebilirsiniz (Hatalı veya gözden kaçmış işlemlerim var ise düzeltebilirim), (Mavi renkli hesap benim hesaplarımdır).


Ayrıca orada perdelerin süneklik düzeylerini incelerken devrilme momentlerinin binanın toplam devrilme momentine oranlarını da eşdeğer deprem yükü yöntemi ile elde ediyorlar. Geçen metni alıntılıyorum:

''Bu amaç bina modeline yukarıdakine benzer bir şekilde her iki doğrultuda da ters üçgen yüklemesi yapılarak çekirdek perde grubunun aldığı devrilme momentinin toplam devrilme momentine oranı incelenecektir.'' (TBDY-2018 Eğitim Kitabı, 2018)

Bu söylem ile yönetmelikte geçen aşağıdaki ifade tam olarak uyuşmamaktadır.

''Süneklik düzeyi yüksek bağ kirişli (boşluklu) veya boşluksuz yerinde dökme veya ön üretimli betonarme perdeler ile merkezi, dışmerkez veya burkulması önlenmiş çelik çaprazlı çerçevelerin moment aktaran süneklik düzeyi yüksek çerçevelerle birlikte kullanıldığı binalarda, perdelerin veya çaprazlı çerçevelerin tabanında deprem yüklerinden meydana gelen devrilme momentlerinin toplamı, binanın tümü için deprem yüklerinden tabanda meydana gelen toplam devrilme momentinin %40’ından az, %75’inden fazla olmayacaktır'' (TBDY-2018)

Burada örneğin düzensizlikler bulunan veya yüksek binalarda, mod birleştirme yöntemi ile yapılacak deprem hesabında devrilme momenti hesabı için eşdeğer deprem verileri kullanmak (ters üçgen modelinde, Fne değeri de uygulanmaz) doğru olmayacaktır.

Buradaki ortaya çıkan sorunlar:

*Bir bina modelinde dikkat ettiyseniz yada analiz ederseniz, (çoğu durumda) Mod birleştirme verileri ile elde ettiğiniz Mdev / Mo oranı, eşdeğer deprem verilerinden farklı çıkmaktadır. Yönetmelik eğitim el kitabı bu farkları yok etmek için ters üçgen modelini uygulanmasını belirtiyor ise durum farklı ancak TBDY-2018'de bağ kirişi için ve Mdev/Mo oronları için açıkca ''Deprem etkisi'' kavramı kullanılmış. Bu ucu açık bir kavram bence. Bana katılanlar olacaktır diye düşünüyorum.

Son olarak ters üçgen yüklemesini farklı değerler ile test ettim tek doğrultuda, bağ kirişi bağlılık katsayısı değerleri yüke bağlı olarak değişmiyor dediğiniz gibi. Ancak İki bağ kirişi ile bağlı (Örneğin U, C kesitli iki perde grubu) perde gruplarında bu fiktif yükleri diyafram merkezine mi atanıyor ? Yoksa iki perde kolunun üzerine ayrı mı uygulanıyor. (İki yöntem arasında bağ derece katsayıları arasında %1-2 gibi farklılık ölçtüm)

 

[Statiker95]

bu konu ile alakalı önceki cevaplar ve bilgi bankası yazımız mevcuttur. Cevaplarıma başlamadan önce sizden ricam içerik ne olursa olsun denediğiniz projeleri ve hangi sonuçları incelediğinizi bizimle paylaşmamız. Bu proje üzerinden çok daha hızlı cevap vermemizi sağlayacaktır.



Bağ kirişli boşluklu perdelerde devrilme momenti hesabı ideCAD bilgi bankasında mevcuttur. Aşağıdaki linkten ulaşabilirsiniz.

Bu linki görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol.

Burada bağ kirişli boşluklu perde sistemi yapıdan ayrılarak ters üçgen bir yükleme oluşturulur ve bağ kirişi bağlılık derecesi bu şekilde hesaplanır.


Yapıdan bağımsız koşulda oluşması durumu doğru. Eğer perde gruplarının bağ kirişi bağlılık derecesi hesabını TBDY örnekler kitabında anlatıldığı gibi yapıdan ayrı bir şekilde hesaplarsanız normal kuvvetler her daim simetrik çıkacaktır. Ancak simetrik veya düzensizliklerin olmadığı binalar için de eğer bu perde gruplarını yapıdan ayırarak çözerseniz yine Nv değerleri simetrik çıkmak zorundadır. Bu durumu biraz açıklamaya çalışayım.

Perde tabanlarında oluşan eksenel kuvvetler eğer aynı düzlemdelerse simetrik oluşacaktır. Burada kuvvet ve moment dengesi sebebiyle bu şekilde oluşuyor. Bunu TBDY Şekil 4.1 üzerinden anlatmaya çalışayım. Burada yükleme durumu yalnızca yatayda. Yani sistemde sadece yatay yükler mevcut. Bu yatay yükler, perde gruplarının mesnetlerinde moment ve eksenel kuvvetler oluşturuyor. Momentler perde gruplarının rijitliklerine göre farklı değerler çıkar. Ancak Nv yani normal kuvvetler simetrik çıkmak zorunda çünkü düşey denge sağlanmalı. Yukarı yönde çıkan bir normal kuvveti dengelemek için ters yönde bir normal kuvvet daha çıkmalı. Sistemde düşeyde başka da yük olmadığından ne olursa olsun bu değerler aynı çıkar. TBDY Şekil 4.1 'de simetrik çizilmemiş.

Ekli dosyayı görüntüle 45160

Örneğin bir benzer sistemi aşağıda yaptım. iki farklı boyutta yalnızca yatay ters üçgen yükü etkiterek eksenel kuvvet sonuçlarına baktım ve görüldüğü üzere tüm katlarda simetrik.

Ekli dosyayı görüntüle 45161



Mod birleştirme sonuçları için eğer sistemde Ex Ey gibi tüm yapıdan elde edilen sonuçları inceliyorsanız farklı çıkmasını bekleriz. Çünkü Mod birleştirme yönteminde tüm yapı ve tüm modlar dikkate alınmaktadır. Ters üçgen yük verilecek oluşturulan sistem ile bu oldukça farklı sonuçlar oluşturur doğası gereği. Ayrıca mod birleştirme yönteminde çıkan sonuçlar kuvvet etkitilerek elde edilen iç kuvvet sonuçları değildir. Her moddan elde edilen sonuçların CQC ile birleştirilmesi ile elde edilir. Konuyu değiştirmemek adına, dinamik analiz bölümlerimizde bunu detaylıca açıkladık oradan inceleyebilirsiniz.

Bu linki görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol.

Bu linki görmek için izniniz yok. Giriş yap veya üye ol.

Yüke göre bağlılık derece katsayının değişmemesi durumu ters üçgen yüklemedeki yük değerleridir. Yani siz ister ters üçgen yüklemeyi 1kN isterseniz 4356 kN ile dağıtarak yapın bağ kirişi bağlılık katsayısı değişmeyecektir.




Devrilme momenti kontrolü mod birleştirme yöntemi ile yapılmaktadır. Aşağıda TBDY 'de bu konu ile belirtilmiş madde görülmektedir. Bağ kirişi bağlılık kontrolü için yalnızca ayrıca bir hesaplama yapılıp ters üçgen yöntemi kullanılmaktadır. (Bağ kirişleri için bu yöntemi İMO 'nun yayınladığı TBDY eğitim el kitabında bulabilirsiniz.)

Zaten burada ters üçgen yöntemi ile yapılan hesaplama sonucu devrilme momenti değeri kontrol edilmemelidir çünkü burada fiktif bir yükten bahsediyoruz. Devrilme momenti kontrolü tüm sistemin devrilme momentini de içerdiğinde bu tip fiktif yükleme ile sonuçlar karşılaştırılmamalıdır. İdeCAD bu noktada mod birleştirme yöntemini kullanır.

Ekli dosyayı görüntüle 45164
Ayrıca devrilme momenti kontrolünde hesaplanan tüm değerler de raporlarda gözükmektedir.

Ekli dosyayı görüntüle 45166

Aşağıdaki raporda belirtilen Mdev yani perde perde devrilme momentleri Mo yani binanın tümü için deprem yüklerinden meydana gelen devrilme momentleri ile kıyaslandığından mod birleştirme yöntemi ile hesaplanır.

Ekli dosyayı görüntüle 45167



Burada modeli görerek yorum yapmam daha uygun olacaktır. Aksine söyleyeceklerim yukarıda yazdıklarımdan öteye geçmeyecektir. Ancak burada şunu söyleyebilirim. 3 veya 4 'lü olsa da yukarıda açıklamaya çalıştığım sebepten ötürü düşey denge sağlanacaktır. Örneğin bir perdenin normal kuvveti diğer iki perdenin normal kuvvetlerinin toplamına eşit çıkması gibi bir durum oluşacağını öngörüyorum.
Devrilme momenti kontrolünde de yukarıda anlattığım mod birleştirme yöntemi durumu geçerlidir.

Umarım açıklayıcı olabilmişimdir.

Saygılarımla...

Yukarıda Soru ve görüşlerime ek olarak,

Mod birleştirme ile attığınız bölümleri inceledim. Orada binanın toplam taban devrilme momentine değiniliyor. (Eksik bir şey görmediysem)

Birde mod birleştirme yönteminde biliyorsunuz yön kavramları kayboluyor. Tüm değerler mutlak pozitif olacak şekilde veriliyor. Bu durumda örneğin bağ kirişli perdenin devrilme momenti hesabı nasıl yapılıyor, Sonuçta yönlerden bağımsız şekilde elde edilen sonuçlar nasıl değerlendiriliyor.

 

[Oğuzcan HADİM]

Teşekkür ederim, Söyledikleriniz anlattıklarımı birebir doğruluyor. Ancak Ters üçgen yükleme örneği için Tdby-2018 yönetmeliği el kitabını inceledim şuanda, (Perdeler yapı dışına alınıp, Fne kuvveti uygulanmadan eşdeğer deprem yükü yöntemine benzer 100kN (en üst kat kesme k.) ters üçgen yük uygulanmış.

Ancak burada ki örnekte en üst kat kütlesi en büyük çıkmış, En üst kat kütlesinin büyük çıkması zor bir durum. Ama Fne kullanılmadan en üst katta en büyük kuvveti elde edebilmek için kat kütlesi ile kat yüksekliğinin çarpımının diğer katlardan büyük olması gerekmektedir. Diğer bir durum ise 6 katlı bina için elde ettikleri üçgen yükler sırası ile en üst kattan aşağıya aşağıda eğitim kitabı adı altında verilmiş olup benim hesaplarım ile uyuşmamaktadır. Kontrol edebilirsiniz (Hatalı veya gözden kaçmış işlemlerim var ise düzeltebilirim), (Mavi renkli hesap benim hesaplarımdır).

Burada tabloda gönderdiğiniz sonuçları ben de sizin gönderdiğiniz şekilde buldum. (mavi renkli sütunu)

Sonra örnekler kitabında ufak bir inceleme yaptım ve şunu buldum. miHi değerinde en üst katta "mi" değeri 1974 yazıyor. En üst kat döşemesine çatı yükünden ötürü fazladan bir yük verilmiş ve bu şekilde yapı tasarlanmak istenmiş olabilir o konu ayrı. Ancak miHi değeri yazılırken 21*1974 = 41454 çıkıyor (yuvarlama hatasından olabilir). Ancak sanırım kitaba geçirilirken sehven en üst katın kütlesi 1733 alınmış. Eğer miHi değerini 1733 lük kat kütlesine göre 21*1733 = 36393 olarak alırsanız ve deprem yükünü dağıtırsanız aşağıdaki tablodaki değerler çıkıyor. Muhtemelen ufak bir kopyala yapıştır hatası yapılmış kitap yazılırken.



Biz elbette kendi testlerimizle tekrardan bunları yapıyoruz ve ayrıca bağımsız şekilde test ediyoruz. Deprem yönetmeliği örnekler kitabı referans aldığımız kaynaklardan bir tanesi.

Ayrıca orada perdelerin süneklik düzeylerini incelerken devrilme momentlerinin binanın toplam devrilme momentine oranlarını da eşdeğer deprem yükü yöntemi ile elde ediyorlar. Geçen metni alıntılıyorum:

Buradaki ortaya çıkan sorunlar:

*Bir bina modelinde dikkat ettiyseniz yada analiz ederseniz, (çoğu durumda) Mod birleştirme verileri ile elde ettiğiniz Mdev / Mo oranı, eşdeğer deprem verilerinden farklı çıkmaktadır. Yönetmelik eğitim el kitabı bu farkları yok etmek için ters üçgen modelini uygulanmasını belirtiyor ise durum farklı ancak TBDY-2018'de bağ kirişi için ve Mdev/Mo oronları için açıkca ''Deprem etkisi'' kavramı kullanılmış. Bu ucu açık bir kavram bence. Bana katılanlar olacaktır diye düşünüyorum.

Bu konuda şunu söyleyebilirim. TBDY örnekler kitabı yalnızca bağ kirişi bağlılık derecesi için en üst katın 100 kN olmasına göre bir ters üçgen dağılımı yapmış gibi gözüküyor. Burada boyutlandırma veya devrilme momenti değeri için perdelerin ayrı çözülmesi gibi bir durum uygulanmamış sadece bağ kirişi bağlılık derecesi hesabında kullanılmış. En azından kitaptan o şekilde anlaşılıyor.

Diğer kontrolde yani yapının devrilme momentinin oranını kontrol ederken ise tüm yapıya eşdeğer deprem yükü etkitiyor ve o şekilde sonuçları buluyor gibi gözüküyor. Zaten iki yönde bulduğu devrilme momenti değerleri de birbirinden farklı. Bunun sebebi perdelerdeki devrilme momenti bulurken fiktif bir oran değil, sistemin kendi eşdeğer deprem yükünü sisteme etkitilerek hesaplanmış bir devrime momenti hesabı yapılması diye düşünüyorum. Bu durum bile farklı sonuçlar ortaya çıkartabilir çünkü gerçek eşdeğer deprem yükünü tüm yapıya etkitiyorsunuz ve elbette yük dağılımı değişecektir. Ayrıca orada delta_fn değeri de olacağından aslında yük dağılımını değiştiriyoruz. Yani iki farklı hesabı eşdeğer deprem yükü ile bile yapsa farkın sıfırlanacağı konusunda şüphelerim var.

Son olarak ters üçgen yüklemesini farklı değerler ile test ettim tek doğrultuda, bağ kirişi bağlılık katsayısı değerleri yüke bağlı olarak değişmiyor dediğiniz gibi. Ancak İki bağ kirişi ile bağlı (Örneğin U, C kesitli iki perde grubu) perde gruplarında bu fiktif yükleri diyafram merkezine mi atanıyor ? Yoksa iki perde kolunun üzerine ayrı mı uygulanıyor. (İki yöntem arasında bağ derece katsayıları arasında %1-2 gibi farklılık ölçtüm)

Burada sistem ayrılarak yapılıyor. Fiktik yükler yapı diyafram merkezine uygulanmıyor. Perdelerin ayrılmış halinde uygulanıyor.
Burada ölçtüğünüz farklılıkları nasıl ölçtüğünüzü ve nasıl hesapladığınızı gönderirseniz belki daha iyi yardımcı olabilirim. Yuvarlama hataları veya sonlu eleman yönteminin doğası gereği oluşan farklılıklar da bu %1 lik farkları oluşturabilir.

Mod birleştirme ile attığınız bölümleri inceledim. Orada binanın toplam taban devrilme momentine değiniliyor. (Eksik bir şey görmediysem)

Birde mod birleştirme yönteminde biliyorsunuz yön kavramları kayboluyor. Tüm değerler mutlak pozitif olacak şekilde veriliyor. Bu durumda örneğin bağ kirişli perdenin devrilme momenti hesabı nasıl yapılıyor, Sonuçta yönlerden bağımsız şekilde elde edilen sonuçlar nasıl değerlendiriliyor.

Mod birleştirme yönteminde binanın toplam taban devrilme momentinin nasıl yapılacağı TBDY EK 4B2.5 'te belirtilmiş vaziyette. Yukarıdaki cevabımda da görselini göndermiştim. Bu hesaplamalar idecad ile TBDY 'de tariflendiği şekli ile yapılmaktadır.



Saygılarımla...

 

[Statiker95]

Burada tabloda gönderdiğiniz sonuçları ben de sizin gönderdiğiniz şekilde buldum. (mavi renkli sütunu)

Sonra örnekler kitabında ufak bir inceleme yaptım ve şunu buldum. miHi değerinde en üst katta "mi" değeri 1974 yazıyor. En üst kat döşemesine çatı yükünden ötürü fazladan bir yük verilmiş ve bu şekilde yapı tasarlanmak istenmiş olabilir o konu ayrı. Ancak miHi değeri yazılırken 21*1974 = 41454 çıkıyor (yuvarlama hatasından olabilir). Ancak sanırım kitaba geçirilirken sehven en üst katın kütlesi 1733 alınmış. Eğer miHi değerini 1733 lük kat kütlesine göre 21*1733 = 36393 olarak alırsanız ve deprem yükünü dağıtırsanız aşağıdaki tablodaki değerler çıkıyor. Muhtemelen ufak bir kopyala yapıştır hatası yapılmış kitap yazılırken.

Ekli dosyayı görüntüle 45191

Biz elbette kendi testlerimizle tekrardan bunları yapıyoruz ve ayrıca bağımsız şekilde test ediyoruz. Deprem yönetmeliği örnekler kitabı referans aldığımız kaynaklardan bir tanesi.




Bu konuda şunu söyleyebilirim. TBDY örnekler kitabı yalnızca bağ kirişi bağlılık derecesi için en üst katın 100 kN olmasına göre bir ters üçgen dağılımı yapmış gibi gözüküyor. Burada boyutlandırma veya devrilme momenti değeri için perdelerin ayrı çözülmesi gibi bir durum uygulanmamış sadece bağ kirişi bağlılık derecesi hesabında kullanılmış. En azından kitaptan o şekilde anlaşılıyor.

Diğer kontrolde yani yapının devrilme momentinin oranını kontrol ederken ise tüm yapıya eşdeğer deprem yükü etkitiyor ve o şekilde sonuçları buluyor gibi gözüküyor. Zaten iki yönde bulduğu devrilme momenti değerleri de birbirinden farklı. Bunun sebebi perdelerdeki devrilme momenti bulurken fiktif bir oran değil, sistemin kendi eşdeğer deprem yükünü sisteme etkitilerek hesaplanmış bir devrime momenti hesabı yapılması diye düşünüyorum. Bu durum bile farklı sonuçlar ortaya çıkartabilir çünkü gerçek eşdeğer deprem yükünü tüm yapıya etkitiyorsunuz ve elbette yük dağılımı değişecektir. Ayrıca orada delta_fn değeri de olacağından aslında yük dağılımını değiştiriyoruz. Yani iki farklı hesabı eşdeğer deprem yükü ile bile yapsa farkın sıfırlanacağı konusunda şüphelerim var.

Ekli dosyayı görüntüle 45192



Burada sistem ayrılarak yapılıyor. Fiktik yükler yapı diyafram merkezine uygulanmıyor. Perdelerin ayrılmış halinde uygulanıyor.
Burada ölçtüğünüz farklılıkları nasıl ölçtüğünüzü ve nasıl hesapladığınızı gönderirseniz belki daha iyi yardımcı olabilirim. Yuvarlama hataları veya sonlu eleman yönteminin doğası gereği oluşan farklılıklar da bu %1 lik farkları oluşturabilir.



Mod birleştirme yönteminde binanın toplam taban devrilme momentinin nasıl yapılacağı TBDY EK 4B2.5 'te belirtilmiş vaziyette. Yukarıdaki cevabımda da görselini göndermiştim. Bu hesaplamalar idecad ile TBDY 'de tariflendiği şekli ile yapılmaktadır.

Ekli dosyayı görüntüle 45194

Saygılarımla...

Cevaplar için teşekkür ediyorum.

Burada tabloda gönderdiğiniz sonuçları ben de sizin gönderdiğiniz şekilde buldum. (mavi renkli sütunu)

Bunu İnşaat mühendisleri odası ile paylaşacağım, sonraki basımlarda düzeltme olmasını sağlayabilirim belki de.

Teşekkür ederim.

 

[Statiker95]

Burada sistem ayrılarak yapılıyor. Fiktik yükler yapı diyafram merkezine uygulanmıyor. Perdelerin ayrılmış halinde uygulanıyor.

Bir noktayı atlamışım, Perdelerin ayrılmış haline uygulanıyor kısmında. Biliyorsunuz ki bağ kirişlerini Örneğin C,U şekilli iki perde grubunun bağ kirişi hesabını yaparken iki bağ kirişi için bağlılık derecesini bir arada ölçüyoruz. Eğitim el kitabında yapılanda bu sanıyorum. Ancak bu ters üçgen yükü perdelere uygulamak farklı şekillerde olabilir ve farklı sonuçlar verebilir. Örneğin yapıdan ayırdığımız perde guruplarına bir yarı rijit, elastik diyafram tanımı yaparak yükleri her kat seviyesinde bu diyafram merkezlerine atamak. Bir başka uygulama, perdelerin ağırlık merkezlerinden geçen bir ters üçgen yüklemeyi noktasal olarak perde grubuna dışarıdan uygulamak. Aklıma gelen üçüncü yol ise her iki perde koluna ters üçgen yüklemeyi aynı anda uygulamak. Bunların hepsi birbirine yakın sonuçlar da verebilir ama farklar olacaktır.