Re: PROJE TASARIMI ve KARŞILAŞILAN SORUNLAR
Merhaba Suat Bey;
Epeydir müsait olamadıgımdan foruma zaman ayıramıyordum, yorumları ancak okuyabildim...
dediklerinizden bazı pasajları alıntı yaparak yazmaya çalışacagım...
"...Asmolen döşeme kirişi zaten sünek sayılamaz..." neye göre karar veriyoruz, süneklik ifadesi sadece kesitle alakalı bir durum mu? donatı oranları, sargılama donatıları daha belirgin parametreler degil mi? tanım olarak süneklik; "bir malzeme, bir kesit, bir elemanın yada bir yapının taşıma gücünde önemli bir azalma olmadan deformasyon yapabilmesi ve tekrarlı yükler etkisinde enerji tüketebilme özelliğidir"(Adem DOĞAGÜN) tanım buysa şayet, tek basına kesitin ataletine bakılarak sünek sayılmaz denebilir mi? zira yapı performansı belirlemede elemanlar icin etki/kapasite (r) oranları tanımlanır, bu da her eleman icin ayrı bir tasıyıcı sistem davranıs katsayısı manasına gelir ve burdan da dene bilir ki her kesitin belli bir sünekligi vardır, ancak bu süneklik her kesitte yada her elemanda aynı sayılmaz, bazı elemanlarda düşük iken bazı elemanlarda yüksek olabilir... (perde ile kolon kıyası gibi)
"...25 cm den 8 cm paspayını çıkarır mısınız ne kalıyor kolon olarak elimize? 17 cm. Sizce yeterli mi?.." kesitin betonarme hesabı yapılırken faydalı yükseklik dikkate alınır (d), 25 cm kesitte 4 cm paspayı düserseniz faydalı yükseklik (betonarme hesaba katılan yükseklik) 21 cm eder. yeterli mi? sorusuna gelince, üzerine gelen N, V, M ne kadar? kolon net yüksekligi nekadardır? kullanılan malzeme (beton, çelik) sınıfları nelerdir?... bu sorulara göre yeterli olup olmadıklarını hesaplayarak söyleyebilirim ancak...
"...istisnasız her kirişte gövde demiri kullandım..." tecrübelerinize istinaden yaptıgınızı düşünüyorum ve ilginc de buluyorum acıkcası, yönetmeliklerde yada kitaplarda rastlayamadıgımız ne gibi bir sorunla karsılastınız da böyle bir şey yaptınız gerçekten şaşırtıcı, ayrıca birsey ögrenmek istiyorum ; alın kirişlerinde de kullandınız mı? ne gibi bir faydası ola ki?
"...Ancak şunu unutmayalım ülkemizde inşaat mühendisliğinde uzmanlık ayrımı yoktur. 30 yıl karayolunda çalışmış bir mühendis gelip ertesi gün statik proje yapabilir. Malesef mühendislerimizde hiçbir yeterliliğe bakılmadan sonsuz yetki var. Yönetmelikler bu türlü ciddi hataları önlemeye çalışır...." bu konuda kesinlikle haklısınız, katılıyorum... ancak sorunun mevzuatta degil de üniversetilerden kaynaklandıgını düsünüyorum, ihtisaslaşmanın yaygınlasması, üniversitelerin son senesinde ya da son iki senesinde branş secimin olması ve ona göre agırlastırılmıs ders programlarının uygulanmasının bu sorunu çözmede büyük katkı saglayacagı kanısındayım. zira İnşaat mühendisleri Odasının bi aralar yetkin Mühendislik kavramını ortaya atması gibi alt yapısı hazır olmayan hezeyanlara imza atılır...
"...Bu sıraladığınız konuların tamamı yönetmelikte yazmayan yada net olarak yazılı olmayan ancak piyasada acemi mühendisler tarafından sıkça yapılan ciddi sonuçlar doğuracak hataları minimuma indirmek için hazırlanmıştır..." bina iclerinde konsol yapılmasından kacınılmış ibaresi var, ve bir örnek vereyim, bir Üniversite Profesörü bu maddeyi ihlal eden bir projeye imza atmıştır. sunumunu yaptıgı zaman piyasadaki inşaat mühendisleri çok şaşırmışlardı ancak teorik olarak da pratik olarak da anlatmıştı. (o hocamız acemi bir mühendis derseniz o başka) ki aynı projede mesnet oluşturmadan kesiti degisen kiriş, ve kesit degisim noktasında kirişe binen bir kolon yapılmıştı. ve gösterdigi fotgraflar da teorik yada proje uzerinde degildi, uygulamadan fotograflar, betonu dökülmüş kalıpları alınmış hali....
"..."Düsey tasıyıcı elemanlarda ani rijitlik degisimi (herhangi bir kattan itibaren perdenin üst katlarda kolonlara dönüsmesi gibi) olusturulmasından kaçınılmıs. (Her ne kadar hesap sonucunda kesitler yeterli gözüküyorsa da)"....... Yapsat binalarına bir bakın pek çoğunda döşeme üstüne oturmuş konsollarda ciddi çatlaklar vardır. Bu sebeple yazılmıştır. Yeterli tecrübede mühendis olmadığından dayatmaya gidilmiştir haklısınız ama keşke tüm mühendislerimiz kendileri bu sorunu görüp dayatsalar bu sorunlar olmasa..." gerek yurt icinde gerekse uluslararası düzeyde bu şekilde hazırlanmış projeler bilirim, kolon ve/veya perdelerin kesitlerinin degistigine örnek.. konu belki uluslararası degil de şöyle sorayım; binanın en üst katındasınız merdiven evini tasarlayacaksınız, en üst kata kadar 30/250 boyutlarında perdeleriniz var, sadece merdiven evi icin bu perdelerin uc bölgelerini birer kolon gibi teskil ederek cıkmazmısınız ? yada bu savunulan, Yapı Denetim Proje İnceleme Cetveli buna izin vermemekte haklı mı ?
...İyi bir mühendis tarafından tasarlanmış hiç biryapı dan korkmamak gerekir ancak etrafınıza bir bakın deprem yönetmeliğini sonuna kadar okuyabilen kaç mühendis var. Bu arada deprem yönetmeliğini okuyabilmek için yüksek lisans dersleri olan yapı dinamiği, sonlu elemanlar, elastisite teorisi, ve deprem dinamiği vb. dersleri almış olmak gerektiğini hatırlatmak istiyorum... dediginiz dersleri almadım ama deprem yönetmeligini okurken cok fazla zorluk cektigimi düşünmüyorum. yazım itibariyle o formülden üç sayfa öncesine beş sayfa sonrasına sayfa karıstırmak
"...Tek katlı da olsa bu şekilde hataya düşmeyelim. Erzincan ve Düzce depremlerinde yıkılan çok sayıda tek katlı veya iki katlı yapı vardır..." yıkılan yapıların beton sonuclarını inceleme fırsatınız oldu mu bilmiyorum ama mühendislik yapıları degildi yıkılanların çoğu, ustaların yada vatandaşın iki tuglayı briketi üstüste koyarak her kolona 6 adet demir atarak yaparak yaptıkları yapılardı... ki bu yapılara betonarme yapı da denmez, Ugur Hocanın tabiriyle "...betonla demiri corba edip tablaya dökmek denir..." zira betonarme yapıda bir nizam vardır, belli donatı çapı , belli sayıda belli aralıklarda, belirli bir kesitte dizilir ve sonra sınıflandırılmış bir beton belirli bir kurala göre dökülür... ben size 7 katlı yıkılmış yapıyı da söyleyeyim projesindeki boyutlar seçilmiş ancak beton kalitesi, donatıların gelişigüzel yerleştirilmesi ve betonun yerine hatalı yerleştirilmesinden dolayı yapı, daha işletme yükleri yüklenmeden göçmüştür. ordaki kolon boyutları 35/80 , 30/70 gibi boyutlardaydı kısmen perde de vardı yapıda...
"...Sadece bir örnek daha vereyim kesme kuvveti dayanımı Vr hesaplanırken beton katkısı için bir Vc katsayısı vardır. Bu katsayının farklı değerleri için TS 500 de, TDY ye bakınız der. TDY ye gidersiniz ilgili noktada bu katsayının farklı değerleri için TS 500 e bakınız der. İki yönetmelik arasında gider gelirsiniz. Bu durumda ne yaparsınız? Yok diye bu katsayıyı almaz mısınız? Tabiki hayır. Bu durumda hangi katsayı sizi güvenli tarafta bırakıyorsa onu alırsınız..." bahsettiginiz Vc ile ilgili yönetmelikte muglak bir ifadeye rastlayamadım, Deprem Yönetmeliginde; kiriş sarılma bölgelerinde, sadece deprem yüklemesinden olusan kesme kuvveti , depremli durumda olusan kesme kuvvetinin yarısından büyükse Vc iptal yerine sadece etriyelerle kesme kuvvetini karsılayın diyor.. TS 500 ise bu maddeye atıf yapmıştır sadece "deprem durumunda Vc hesabı icin DBYBHY2007'ye bakınız diyor...
"...Mühendislikte mezun olduktan sonra öğrenme süreci başlar. Alınan teorik bilgilerin ne işe yaradığı bu aşamadan sonra öğrenilir. İnşaat mühendisliği kompleks ve sorumluluğu yüksek bir konuya malesef 4 yıllık lisans eğitimi yetmiyor. Yüksek lisansı da herkesin yapma imkanı yok ve yapmanızın pratikte de bir getirisi olmadığından cazip değil. Yani bir tıptaki gibi uzmansınız diye kimse 1 tl fazla proje bedeli vermiyor. Tabi piyasada geçinme telaşından kendini geliştirmek ve öğrenmek imkanı kalmıyor..." kesinlikle katılıyorum, bir hocam şunu demişti "mühendisin iki temel sorunu var; 1. rijitlik, 2. maaş"
Suat Bey; tüm yazılanlar konusulanlar aslında sormak istediklerim degildi, bu konulara belki baska bir platformda daha detaylı bir şekilde girilebilir.
benim ögrenmek istedigim, hukuki baglayacılıgı acısından "Yapı Denetim Yönetmeligi Betonarme-Statik Proje İnceleme Cetveli" .... siz denetimci degilsiniz anladıgım kadarıyla tasraımcısınız. bir tasarımcı projesinde iki kat birden tasıyan bir kolon yaparsa veya bir perdede kesit kücültmesi yaparsa (merdiven evi) denetim mekanizması ne yapıyor bu durumda, denetim mekanizması kabul ederse bu projeyi bayındırlık ne yapıyor? tek ögrenmek istedigim bu gibi şeylerdi... yoksa deprem ve ts 500 gibi standartlara göre proje tasarımı, süneklik, rijitlik, gibi kavramları tartısmak, uygulamada çözümler bulmak.... v.s gibi şeyleri tartısmak degil niyetim, elbetteki konusulması gerekli tartısılmalı ancak baska bir baslık altında olmasını beklerdim...
tecrübelerinizi paylaştıgınız ve yorumlarınız icin teşekkür ederim...
iyi çalışmalar, saygılar...
